Zasady przewozu towarów niebezpiecznych – zgodność z ADR, RID, ADN, ICAO
Reguła nr 1: jedziemy (płyniemy, lecimy) zgodnie z umową. Każdy środek transportu ma swój „dekalog” – i to do niego dopasowujemy ładunek, dokumenty i oznakowanie.
Wspólne filary wszystkich reżimów
- Klasyfikacja ładunku (nr UN, nazwa przewozowa, klasa zagrożenia, ewentualnie grupa pakowania, kody ograniczeń).
- Opakowania/zbiorniki dopuszczone (typowe UN, IBC, beczki, cysterny) i zgodne z instrukcjami pakowania danej umowy.
- Oznakowanie i nalepki (klasy, tablice pomarańczowe lub odpowiednie tablice/piktogramy dla danego środka transportu).
- Dokumentacja przewozowa z kompletem danych (UN, nazwa, klasa, ilość, kody, ewentualne zapisy specjalne).
- Wyposażenie i szkolenia osób zaangażowanych (instrukcje pisemne/awaryjne, środki ochrony, gaśnice, sorbenty).
- Bezpieczeństwo/ochrona (security) dla ładunków wysokiego ryzyka oraz zakazy łączenia niezgodnych materiałów.
- Zwolenienia (np. małe ilości, ograniczone ilości) – tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie warunki.
ADR – transport drogowy
- Pojazd/jednostka transportowa: wymogi techniczne, tablice pomarańczowe, wyposażenie awaryjne.
- Kierowcy ADR: obowiązkowe szkolenia/certyfikaty (podstawowe + specjalistyczne: cysterna, gazy, materiały wybuchowe).
- Trasa i tunele: stosowanie kodów ograniczeń tunelowych; planowanie postojów i zakazów.
- Instrukcje pisemne: w pojeździe, znane i omówione z załogą.
RID – transport kolejowy
- Wagony/cysterny: typy dopuszczone, okresowe badania, dokumentacja techniczna.
- Operacje w terminalach: napełnianie, rozładunek, zabezpieczenie ładunku, nadzór.
- Oznakowanie: nalepki klas, numery UN na wagonach/cysternach zgodnie z RID.
ADN – żegluga śródlądowa
- Jednostki pływające: konstrukcja i wyposażenie zgodne z ADN, w tym systemy bezpieczeństwa.
- Porty rzeczne: procedury przyjęcia/zwolnienia, zakazy przeładunków w warunkach zwiększonego ryzyka.
- Załoga: szkolenia i znajomość planów awaryjnych na wodzie.
ICAO (ICAO-TI/IATA DGR) – transport lotniczy
- Ograniczenia: najbardziej rygorystyczne limity ilościowe, kategorie pasażerskie vs. cargo.
- Opakowania i testy: specyficzne instrukcje pakowania (PI), wymagane testy i dokumenty nadawcy.
- Bezpieczeństwo: procedury kontroli, zakaz przewozu niektórych materiałów na lotach pasażerskich.
Role i odpowiedzialności (w skrócie)
- Nadawca: poprawna klasyfikacja, pakowanie, opis w dokumentach, przekazanie informacji o zagrożeniach.
- Przewoźnik/operujący środkiem transportu: sprawny środek, wyszkolony personel, zgodna trasa/operacja.
- Załadowca/napełniający/pakujący: zgodność opakowań i mocowanie ładunku; brak uszkodzeń/wycieków.
- Odbiorca: szybkie przyjęcie, usunięcie oznakowania po opróżnieniu, czyszczenie gdy wymagane.
- Doradca DGSA: nadzór nad zgodnością, szkolenia, raporty i analiza zdarzeń.
Uwaga praktyczna: „mieszanie reżimów” nie działa – każdy przewóz oceniamy według właściwej umowy dla danego środka transportu, a przy przewozach łączonych stosujemy odpowiedni reżim na każdym odcinku. Opracowanie redakcyjne.