Klasyfikacja towarów niebezpiecznych według właściwości i poziomu zagrożenia

Podstawą bezpiecznego transportu towarów niebezpiecznych jest ich prawidłowa klasyfikacja. Dzięki niej wiadomo, jakie ryzyko niesie ładunek i jakie wymagania muszą spełnić uczestnicy przewozu.

System klas zagrożeń

Międzynarodowe umowy (ADR, RID, ADN, ICAO-TI, IMDG) dzielą towary niebezpieczne na klasy w zależności od dominującego zagrożenia:

1. Klasa 1 – Materiały i przedmioty wybuchowe (amunicja, fajerwerki, detonatory).
2. Klasa 2 – Gazy (palne, toksyczne, obojętne; w butlach, cysternach, aerozolach).
3. Klasa 3 – Ciecze zapalne (benzyna, rozpuszczalniki, alkohole).
4. Klasa 4 – Ciała stałe zapalne i reagujące:
   • 4.1 – łatwo zapalne, samoreaktywne, polimeryzujące, materiały wybuchowe odczulone,
   • 4.2 – samozapalne,
   • 4.3 – wytwarzające gazy zapalne w kontakcie z wodą.
5. Klasa 5 – Utleniające i nadtlenki organiczne:
   • 5.1 – utleniacze,
   • 5.2 – nadtlenki organiczne.
6. Klasa 6 – Toksyczne i zakaźne:
   • 6.1 – substancje trujące,
   • 6.2 – materiały zakaźne.
7. Klasa 7 – Materiały promieniotwórcze.
8. Klasa 8 – Materiały żrące (kwasy, zasady, elektrolity akumulatorowe).
9. Klasa 9 – Różne materiały i przedmioty niebezpieczne (azbest, baterie litowe, suchy lód, środki zanieczyszczające środowisko).

Poziomy zagrożenia

• Grupy pakowania (I, II, III): wskazują stopień zagrożenia (I – duże, II – średnie, III – małe). Stosowane dla klas 3, 4, 5, 6.1, 8 i 9.
• Kategorie transportowe: określają limity przewozu w transporcie drogowym (ADR) dla zwolnień ilościowych.
• Kody ograniczeń: np. ograniczenia tunelowe w ADR, kody opakowań i cystern.

Dlaczego klasyfikacja jest kluczowa?

• Warunkuje dobór opakowania i środka transportu.
• Określa wymagane oznaczenia i dokumenty przewozowe.
• Decyduje o szkoleniach i wyposażeniu uczestników przewozu.
• Ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo ludzi i środowiska.

Uwaga praktyczna: jeśli towar ma kilka rodzajów zagrożeń, klasyfikacja wskazuje dominujące. Dla transportu liczy się zagrożenie główne, a dodatkowe są odnotowane w dokumentacji i oznakowaniu. Opracowanie redakcyjne.