Wymagania ADR dla pojazdów FL — przewóz cieczy i gazów łatwopalnych (cysterny)

Pojazd FL to „specjalista od palnych” — przeznaczony do przewozu cieczy o temp. zapłonu ≤ 60 °C oraz gazów łatwopalnych w zbiornikach (cysternach stałych/odejmowalnych, kontenerach-cysternach, baterio-pojazdach). Krótko: dużo paliwa? Dużo ostrożności. 🔥

Kiedy pojazd jest FL?

• Gdy przewozi ciecze łatwopalne w zbiornikach o poj. > 1 m³ (stałe/odejmowalne) lub w kontenerach-cysternach > 3 m³ (z wyłączeniami typu olej napędowy wg EN 590).
• Gdy przewozi gazy łatwopalne w zbiornikach > 1 m³, w kontenerach-cysternach/MEGC > 3 m³ lub jako baterio-pojazd o łącznej poj. > 1 m³.

Kluczowe wymagania konstrukcyjne i przeciwpożarowe

• Uziemienie: metalowe lub kompozytowe zbiorniki FL muszą być połączone z ramą dobrym połączeniem elektrycznym (ochrona przed elektrycznością statyczną).
• Stabilność pojazdu-cysterny: szerokość „śladu” na ziemi ≥ 90% wysokości środka ciężkości; dla > 3 m³ i ciśnienia próbnego < 4 bar — ECE R111 (stateczność przy wywrotce).
• Ochrona tylna: zderzak pod zbiornikiem na całej szerokości; min. 100 mm luzu między tyłem zbiornika a zderzakiem.
• Silnik/wydech: prowadzenie i osłony tak, by nie ogrzewać ładunku (np. ekranowanie elementów o wysokiej temp., wymagane odstępy pod zbiornikami paliwa).
• Hamulec zwalniający (retarder): ekran cieplny między układem a zbiornikiem/ładunkiem, chroniący też przed ewentualnym wyciekiem ładunku.

Instalacja elektryczna i strefy Ex (FL)

• Ogólne: instalacja zgodna z działem elektrycznym ADR (przewody, bezpieczniki, oświetlenie, ogranicznik prędkości).
• Strefy zagrożone wybuchem dla pojazdów FL:
  • Strefa 0: wnętrze zbiorników, króćce napełniania/rozładunku, linie odzysku par.
  • Strefa 1: wnętrza szafek armaturowych oraz promień ok. 0,5 m od odpowietrzeń i zaworów bezpieczeństwa.
  Sprzęt elektryczny w tych strefach musi spełniać wymagania ochrony przeciwwybuchowej wg IEC 60079 (grupy/klasy temp. adekwatne do medium).
• Urządzenia zasilane stale poza strefami: muszą spełniać wymagania dla Strefy 1 lub Strefy 2 (np. radio w kabinie → zasady dla Strefy 2) oraz mieć odpowiednie zabezpieczenia obwodów.
• Wyłącznik główny prądu (odłączenie obwodów):
  • Przełącznik jak najbliżej akumulatora; sterowanie w kabinie, łatwo dostępne i zabezpieczone przed przypadkowym użyciem.
  • Odłączenie obwodów w ≤ 10 s od zadziałania.
  • Obudowa wyłącznika min. IP65, zaciski min. IP54 (lub w skrzynce aku z izolacją).
  • Obwody zasilane „na stałe” muszą spełniać wymagania Ex (IEC 60079) i mieć zabezpieczenia (bezpieczniki/blokady zasilania blisko źródła).

Ogrzewanie (webasto)

• Wyłączenie: ręcznie z kabiny, automatycznie przy zgaszeniu silnika lub uruchomieniu pompy ładunkowej.
• Dobieg po wyłączeniu do 40 s; brak programatorów czasowych; zakaz ogrzewaczy na gaz.
• Dla FL obowiązują zaostrzone warunki rozmieszczenia/odcięcia, by uniknąć zapłonu atmosfery wybuchowej.

Dokumenty i przeglądy

• Świadectwo dopuszczenia pojazdu ADR z wpisem FL (co do zasady ważne 1 rok, przedłużane po badaniu technicznym ADR).
• Zgodność konstrukcji z częścią 9 ADR (w tym elektryka, hamulce, „ogień i iskry”, strefy Ex) potwierdzona przy pierwszym i corocznym badaniu.

Checklist operatora/kierowcy (FL)

1. Sprawdź ważność świadectwa FL i terminów badań (pojazd + zbiornik).
2. Potwierdź uziemienie zbiornika i stan połączeń.
3. Zweryfikuj strefy Ex, szczelność szafek armaturowych, stan urządzeń w strefach.
4. Przetestuj wyłącznik główny (działa, dostępny, opisany); sprawdź obwody stale zasilane.
5. Skontroluj osłony termiczne (wydech/retarder) i zderzak tylny.

Uwaga: praktyka i szczegóły mogą ewoluować wraz z kolejnymi edycjami ADR; zawsze weryfikuj aktualne brzmienie części 9 oraz wymagania krajowe dla badań i dopuszczeń.