Wymagania ADR dla pojazdów OX — nadtlenki/utleniacze (specjalne)

Pojazd OX w ADR to historyczna kategoria pojazdu przeznaczonego do przewozu nadtlenku wodoru (H₂O₂) w roztworze wodnym, stabilizowanym, o stężeniu > 60% (klasa 5.1, UN 2015) w cysternach lub kontenerach-cysternach o dużych pojemnościach. Dziś w praktyce nowe zatwierdzenia prowadzi się jako pojazdy FL (a OX funkcjonuje głównie jako „dziedzictwo” w dokumentach starszych pojazdów).

Status po zmianach ADR

• Definicja OX (klasycznie): pojazd do przewozu stabilizowanego H₂O₂ > 60% (UN 2015) w zbiornikach > 1 m³ lub kontenerach-cysternach/cysternach przenośnych > 3 m³.
• Od ADR 2017: kategoria OX została włączona do definicji pojazdu FL (podkategoria). Nowe pojazdy zatwierdza się jako FL.
• Przepisy przejściowe (ADR 2023): pojazdy zarejestrowane przed 1 kwietnia 2018 r. i zatwierdzone jako OX mogą nadal wozić UN 2015; przy corocznych badaniach można stosować wymagania części 9 w brzmieniu do 31.12.2016 r.

Kiedy dotyczy (ładunek i pojemności)

• Ładunek: HYDROGEN PEROXIDE, AQUEOUS SOLUTION, STABILIZED (UN 2015), klasa 5.1 (z zagrożeniem ubocznym 8), PG I.
• Pojemności „pojazdowe”: zbiornik stały/odejmowalny > 1 m³ lub kontener-cysterna / cysterna przenośna > 3 m³.

Kluczowe wymagania techniczne (co do zasady jak dla FL)

• Zbiorniki i armatura: zgodnie z częścią 6 ADR (m.in. 6.8/6.7 — projekt, materiały, badania). Dobór materiałów i uszczelnień musi być kompatybilny chemicznie z H₂O₂; zanieczyszczenia i kontakt z nieodpowiednimi materiałami mogą przyspieszać rozkład (uwalnianie tlenu).
• Mocowanie zbiorników i elementów: wytrzymałość na obciążenia statyczne/dynamiczne wg 9.7 (odniesienia do 6.8/6.7).
• Ogrzewanie/ogrzewacze (webasto): tylko w konfiguracjach dopuszczonych przez 9.7.7; możliwość wyłączenia z kabiny i z zewnątrz, dodatkowe warunki bezpieczeństwa (w FL obowiązują przepisy zaostrzone).
• Instalacja elektryczna, hamulce, osłony termiczne, itp.: wymagania ogólne części 9 (dział 9.2 i 9.7). Uwaga: uziemianie z 9.7.4 jest sformułowane dla pojazdów FL; po włączeniu OX do FL przy nowych zatwierdzeniach stosuje się standard FL.

Dokumenty i dopuszczenia

• Świadectwo dopuszczenia pojazdu ADR — historycznie: wpis „OX”; obecnie: „FL” (dla nowych zatwierdzeń). Coroczne badanie techniczne ADR.
• Dokumentacja ładunku — zgodna z tabelą A (UN 2015), bez LQ/EQ; kody cystern i instrukcje zbiornikowe wg wpisu UN (np. T9 dla cystern przenośnych/odpowiednie zapisy dla 6.8).

Checklist operacyjny (w skrócie)

1. Sprawdź kategorie w świadectwie (stare OX vs. nowe FL) i terminy badań pojazdu oraz zbiornika.
2. Zweryfikuj zgodność zbiornika i armatury z wymaganiami dla UN 2015 (materiały, badania, zawory, odpowietrzenia).
3. Potwierdź mocowania i osłony termiczne; sprawdź procedury ogrzewania (jeśli występuje) zgodnie z 9.7.7.
4. Ustal procedury czystości (brak zanieczyszczeń katalizujących rozkład H₂O₂).
5. Skonfiguruj AWARYJNE odcięcia (zasilanie, pomp, ogrzewania) i przeszkolenie kierowcy (ADR).

Puenta dla praktyków: jeśli widzisz w dokumentach „OX” — to znak, że masz do czynienia z „pamiątką” sprzed 2018 r. W nowych projektach mówimy już językiem FL, ale ryzyka H₂O₂ (utleniacz + korozja + rozkład) zostają takie same — i wymagają żelaznej (i nierdzewnej) dyscypliny.