Zasadowe roztwory lub zasady w postaci stałej – składnik z Załącznika nr 4 do ustawy o odpadach
Zasadowe roztwory (np. roztwory wodorotlenku sodu czy potasu) oraz zasady w postaci stałej to substancje chemiczne o silnym działaniu żrącym, wykorzystywane powszechnie w przemyśle chemicznym, spożywczym, kosmetycznym i wodno-kanalizacyjnym. W formie odpadowej stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i środowiska, dlatego zostały uwzględnione w Załączniku nr 4 do ustawy o odpadach.
Gdzie mogą występować zasady i ich roztwory?
- W ściekach poprodukcyjnych z przemysłu chemicznego i tekstylnego
- W odpadach z myjni przemysłowych i warsztatów (np. środki do odtłuszczania)
- W pozostałościach z produkcji kosmetyków i detergentów
- W roztworach zużytych do czyszczenia instalacji i reaktorów
- W przeterminowanych odczynnikach laboratoryjnych
- W odpadowych elektrolitach alkalicznych (np. z akumulatorów niklowo-kadmowych)
Dlaczego zasady i zasadowe roztwory są szkodliwe?
Substancje zasadowe są żrące i niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i dla ekosystemów:
- Powodują poważne oparzenia skóry i oczu – mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń
- Wdychanie oparów może uszkodzić drogi oddechowe
- W wysokich stężeniach są toksyczne dla organizmów wodnych – zmieniają pH środowiska
- W kontakcie z metalami mogą wytwarzać wodór – ryzyko wybuchu
- W połączeniu z kwasami mogą powodować gwałtowne reakcje egzotermiczne
Zasady przechowywania i transportu
Ze względu na ich żrący charakter, zasady muszą być odpowiednio zabezpieczone:
- Przechowywanie w pojemnikach z materiałów odpornych chemicznie (np. tworzywa sztuczne, stal nierdzewna)
- Pomieszczenia magazynowe powinny być suche, dobrze wentylowane i oznakowane
- Oddzielać od substancji kwaśnych, utleniaczy i łatwopalnych
- Transport zgodnie z ADR – klasa 8 (substancje żrące)
- Wymagana dokumentacja przewozowa i oznaczenie pojemników symbolami zagrożenia
Metody recyklingu i unieszkodliwiania
Odpady zasadowe mogą być przetwarzane i neutralizowane w kontrolowanych warunkach:
- Neutralizacja przy użyciu roztworów kwasów w oczyszczalniach ścieków
- Odzysk niektórych związków do ponownego użycia w procesach technologicznych
- Utylizacja w instalacjach chemicznego przekształcania odpadów
- Zabronione jest zrzucanie do kanalizacji bez uprzedniej neutralizacji
Odpady zawierające zasady wymagają szczególnej ostrożności – mimo powszechnego stosowania, ich niekontrolowane uwolnienie może spowodować poważne skutki zdrowotne i środowiskowe.
Informacja: Ten artykuł dotyczy składnika wymienionego w Załączniku nr 4 do ustawy o odpadach, określającego substancje, których obecność czyni odpady niebezpiecznymi.
