Dyrektywa 2011/65/UE (RoHS 2) – ograniczenie niebezpiecznych substancji w elektronice → Giełda odpadów

Unijna dyrektywa, która od ponad dekady zmienia sposób projektowania i produkcji urządzeń elektronicznych – poprzez zakaz stosowania toksycznych metali ciężkich i związków chemicznych w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

Metryka aktu:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/65/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (RoHS 2).
Dz. Urz. UE L 174 z 1.7.2011, s. 88–110.

Charakter prawny:
Dyrektywa – wymagała transpozycji do prawa krajowego. W Polsce została wdrożona ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce niektórymi substancjami chemicznymi oraz produktami zawierającymi te substancje (Dz.U. 2013 poz. 888).

Cel regulacji:
Ograniczenie negatywnego wpływu sprzętu elektrycznego i elektronicznego na zdrowie człowieka oraz środowisko poprzez eliminację lub redukcję użycia toksycznych substancji w komponentach i materiałach używanych do ich produkcji.

Zakres stosowania:
Dyrektywa obejmuje szeroki katalog sprzętu elektrycznego i elektronicznego (EEE), w tym:

sprzęt AGD i RTV,
sprzęt telekomunikacyjny i komputerowy,
narzędzia elektryczne i elektroniczne,
zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy,
urządzenia medyczne i kontrolno-pomiarowe.

Substancje objęte ograniczeniami:
Dyrektywa zakazuje stosowania w sprzęcie elektronicznym m.in.:

ołowiu (Pb),
rtęci (Hg),
kadm (Cd),
sześciowartościowego chromu (Cr VI),
polibromowanych bifenyli (PBB),
polibromowanych eterów difenylowych (PBDE),
ftalanów (DEHP, BBP, DBP, DIBP) – dodanych nowelizacją z 2015 r.

Łączny dopuszczalny poziom tych substancji nie może przekraczać 0,1% masy w jednorodnym materiale (z wyjątkiem kadmu – 0,01%).

Wyjątki i zwolnienia:
RoHS 2 przewiduje możliwość czasowych zwolnień dla wybranych zastosowań, w których nie istnieją jeszcze techniczne alternatywy (np. w sprzęcie medycznym lub wojskowym). Zwolnienia są okresowo przeglądane i odnawiane lub uchylane przez Komisję Europejską.

System zgodności i oznakowania:
Producenci, importerzy i dystrybutorzy sprzętu EEE muszą:

zapewnić zgodność produktów z wymogami RoHS,
sporządzić deklarację zgodności UE,
oznakować produkty znakiem CE,
prowadzić dokumentację techniczną potwierdzającą zgodność z dyrektywą.

Konsekwencje i sankcje:
Brak zgodności z wymaganiami RoHS może skutkować zakazem wprowadzania produktu na rynek UE, wycofaniem wyrobów z obrotu, a w krajach członkowskich – karami finansowymi i administracyjnymi. Kontrolę zgodności prowadzą organy nadzoru rynku, w Polsce – Inspekcja Handlowa i Główny Inspektor Ochrony Środowiska.

Relacja z innymi aktami UE:
Dyrektywa RoHS 2 jest powiązana z Dyrektywą 2012/19/UE (WEEE) dotyczącą zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz z Rozporządzeniem (UE) 2024/1781 (ESPR), które rozwija koncepcję ekoprojektowania produktów. Wspólnie tworzą filar polityki UE w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym dla sektora elektroniki. Opracowanie redakcyjne.