Rodzaje procesów i działań uznawanych za odzysk i recykling dla poszczególnych strumieni odpadów

Odzysk i recykling są kluczowymi procesami gospodarki odpadami, wpisującymi się w założenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Każdy rodzaj odpadu może być kierowany do specyficznych działań przetwarzania, które – zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz dyrektywą 2008/98/WE – kwalifikowane są jako odzysk lub recykling. Warto podkreślić, że odzysk energii (R1) nie jest recyklingiem, lecz odrębnym procesem odzysku. Poniżej przedstawiono charakterystykę procesów dla najważniejszych kategorii odpadów, dla których wymagane jest potwierdzenie w formie dokumentów DPO lub DPR.

1. Odpady opakowaniowe

• Recykling materiałowy:
  • R3 – recykling organiczny (np. kompostowanie papieru, kartonu, opakowań biodegradowalnych),
  • R5 – recykling nieorganiczny (np. przetwarzanie szkła, metali, tworzyw sztucznych na surowce wtórne),
  • R9 – rafinacja lub ponowne użycie substancji chemicznych (np. regeneracja rozpuszczalników).
• Odzysk energetyczny:
  • R1 – wykorzystanie odpadów opakowaniowych jako paliwa w cementowniach lub elektrociepłowniach (niezaliczane do recyklingu).

2. Oleje smarowe i środki smarne

• Recykling materiałowy:
  • R9 – regeneracja olejów odpadowych do postaci olejów bazowych,
  • R3 – wykorzystanie do produkcji dodatków przemysłowych.
• Odzysk energetyczny:
  • R1 – spalanie olejów odpadowych z odzyskiem energii w instalacjach przemysłowych.

3. Opony

• Recykling materiałowy:
  • R3 – produkcja granulatu gumowego stosowanego w nawierzchniach sportowych, placach zabaw czy mieszankach asfaltowych,
  • R5 – odzysk stali i włókien tekstylnych zawartych w oponach.
• Odzysk energetyczny:
  • R1 – wykorzystanie opon jako paliwa alternatywnego w przemyśle cementowym.

4. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE)

• Recykling materiałowy:
  • R4 – odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
  • R5 – odzysk szkła z kineskopów i ekranów,
  • R3 – recykling tworzyw sztucznych i materiałów polimerowych,
  • R9 – odzysk olejów i substancji chłodniczych.
• Odzysk energetyczny:
  • R1 – spalanie frakcji niemożliwych do recyklingu materiałowego (np. niektóre tworzywa sztuczne).

5. Pojazdy wycofane z eksploatacji

• Recykling materiałowy:
  • R4 – odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
  • R5 – recykling szkła z szyb samochodowych,
  • R3 – recykling tworzyw sztucznych i tekstyliów,
  • R9 – regeneracja olejów odpadowych pochodzących z pojazdów.
• Odzysk energetyczny:
  • R1 – wykorzystanie frakcji lekkiej po strzępieniu (tzw. shredder light fraction) jako paliwa alternatywnego.

6. Baterie i akumulatory

• Recykling materiałowy:
  • R4 – odzysk metali (ołów, kadm, nikiel, kobalt, lit),
  • R5 – odzysk elektrolitów i związków chemicznych do ponownego wykorzystania.

Podsumowanie

Procesy odzysku i recyklingu są dobierane w zależności od rodzaju odpadu. Odpady opakowaniowe, opony czy frakcje pojazdów mogą być kierowane zarówno do recyklingu materiałowego, jak i do odzysku energetycznego, przy czym wyłącznie procesy recyklingu (R3–R11) zaliczają się do poziomów recyklingu. Oleje smarowe poddaje się przede wszystkim regeneracji (R9), natomiast ZSEE i pojazdy wymagają demontażu oraz separacji materiałowej. Baterie i akumulatory są źródłem metali strategicznych, które podlegają recyklingowi materiałowemu. Każdy z wymienionych procesów, odpowiednio udokumentowany (DPO/DPR), jest podstawą do rozliczeń przedsiębiorców i realizacji celów środowiskowych.

tagi: odzysk, recykling, procesy r, r1, dpo, dpr, odpady opakowaniowe, oleje smarowe, opony, zsee, pojazdy wycofane z eksploatacji, baterie, bdo, gospodarka o obiegu zamkniętym