SIS/SIF — system i funkcje bezpieczeństwa
SIS (Safety Instrumented System) to system bezpieczeństwa stosowany w przemyśle, którego zadaniem jest monitorowanie procesów technologicznych i zapobieganie niebezpiecznym sytuacjom. W przypadku wykrycia zagrożenia SIS automatycznie podejmuje działania prowadzące do przejścia instalacji w stan bezpieczny, np. odcięcie dopływu medium, zatrzymanie pomp czy zamknięcie zaworów.
SIF (Safety Instrumented Function) to pojedyncza funkcja bezpieczeństwa realizowana w ramach systemu SIS. Każda funkcja odpowiada za konkretną reakcję w sytuacji awaryjnej – np. wyłączenie sprężarki przy nadmiernym wzroście ciśnienia. Funkcje SIF projektuje się na podstawie analizy ryzyka i dobiera odpowiednio do wymagań bezpieczeństwa.
Podstawowe elementy SIS
- Czujniki – wykrywają parametry procesu (ciśnienie, temperatura, przepływ).
- Jednostka logiczna – analizuje sygnały z czujników i podejmuje decyzje o uruchomieniu funkcji bezpieczeństwa.
- Elementy wykonawcze – realizują działania, np. zamknięcie zaworu, odłączenie zasilania, zatrzymanie maszyn.
Poziomy nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL)
Każda funkcja bezpieczeństwa SIF przypisana jest do określonego poziomu SIL (Safety Integrity Level), który określa wymagany stopień niezawodności systemu. SIL dzieli się na cztery poziomy – od SIL 1 (najniższy) do SIL 4 (najwyższy), przy czym wyższy poziom oznacza mniejsze prawdopodobieństwo awarii funkcji bezpieczeństwa.
Znaczenie w przemyśle
Systemy SIS/SIF stosuje się m.in. w rafineriach, zakładach chemicznych, energetyce i przemyśle wydobywczym. Ich wdrożenie minimalizuje ryzyko awarii technologicznych, chroni pracowników i środowisko oraz ogranicza straty materialne wynikające z wypadków.
Projektowanie i eksploatacja systemów SIS musi być zgodna z normą IEC 61511, która określa wymagania dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego w przemyśle procesowym.