Czym są szczyty klimatyczne COP?
COP, czyli Konferencja Stron (Conference of the Parties), to coroczna międzynarodowa konferencja klimatyczna organizowana w ramach Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC). Jest to jedno z najważniejszych globalnych wydarzeń, które gromadzi przedstawicieli rządów, naukowców, organizacji pozarządowych, aktywistów i sektora prywatnego, aby omawiać i negocjować działania mające na celu przeciwdziałanie zmianom klimatycznym.
Pierwsza konferencja COP odbyła się w 1995 roku w Berlinie i od tego czasu organizowana jest co roku. Głównym celem COP jest monitorowanie postępów w globalnych wysiłkach na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz opracowywanie nowych inicjatyw mających na celu złagodzenie skutków zmian klimatycznych. To również miejsce, gdzie negocjowane są nowe porozumienia klimatyczne.
Jednym z najważniejszych osiągnięć COP było podpisanie Protokołu z Kioto w 1997 roku, który zobowiązał kraje rozwinięte do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Kolejnym przełomowym momentem było zawarcie Porozumienia Paryskiego podczas COP21 w 2015 roku. Wówczas kraje zobowiązały się do działań mających na celu ograniczenie wzrostu globalnej temperatury do poziomu „znacznie poniżej” 2°C powyżej poziomów przedindustrialnych, a najlepiej do 1,5°C.
Wyzwania i kontrowersje związane z COP
Decyzje na COP podejmowane są na zasadzie konsensusu, co bywa bardzo trudne, ponieważ każde państwo dąży do dostosowania szczegółów porozumień do swoich strategicznych planów i interesów narodowych. Podstawowy konflikt interesów przebiega między tzw. „bogatą Północą” a „biednym Południem”. Kraje najbogatsze, głównie na półkuli północnej, są odpowiedzialne za historyczne emisje, które przyczyniły się do zmian klimatycznych, podczas gdy kraje o niskich dochodach miały w nich marginalny udział, a obecnie są najbardziej dotknięte ich skutkami. Te ostatnie uzależniają tempo swojej transformacji energetycznej od pomocy finansowej lub technicznej ze strony bogatych państw.
Druga linia konfliktów interesów dotyczy krajów eksportujących paliwa kopalne oraz tych, które są ich głównymi importerami. Dla gospodarek silnie uzależnionych od eksportu paliw dekarbonizacja stanowi szczególne wyzwanie, zwłaszcza dla państw, gdzie dochody z węglowodorów są podstawą budżetu, takich jak Libia, Irak, Kuwejt, Nigeria, Arabia Saudyjska, Wenezuela, Rosja, Zjednoczone Emiraty Arabskie czy Iran.
Polska a COP
Polska odegrała istotną rolę w kształtowaniu globalnej polityki klimatycznej jako gospodarz trzech konferencji COP: w 2008 roku (COP14 w Poznaniu), w 2013 roku (COP19 w Warszawie) oraz w 2018 roku (COP24 w Katowicach). W szczególności COP24 przyniosło kluczowe ustalenia dotyczące wdrażania Porozumienia Paryskiego, w tym tzw. „Katowicki Pakiet Reguł” określający szczegółowe zasady mierzenia i raportowania emisji gazów cieplarnianych. Wzmocniono również koncepcję sprawiedliwej transformacji, wspierając regiony i społeczności uzależnione od przemysłów wysokoemisyjnych w przechodzeniu na bardziej zrównoważone formy gospodarki.
Większe zaangażowanie Polski w transformację energetyczną i przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu jest nie tylko wyrazem odpowiedzialności, ale również strategicznym krokiem w kierunku zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego. Wdrożenie odnawialnych źródeł energii (OZE) zwiększa bezpieczeństwo energetyczne, zmniejszając zależność od węgla i importu surowców. Transformacja tworzy również nowe miejsca pracy, przyciąga inwestycje w innowacyjne technologie i redukuje emisje gazów cieplarnianych, co jest kluczowe w walce z kryzysem klimatycznym.
