Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) to mechanizm prawny mający na celu przeniesienie części kosztów zarządzania odpadami z jednostek samorządowych na producentów wprowadzających produkty na rynek. W branży odzieżowej ROP zacznie obowiązywać od 2025 roku, co wprowadzi istotne zmiany w funkcjonowaniu firm odzieżowych. Nowe regulacje są odpowiedzią na rosnący problem odpadów tekstylnych i mają wspierać przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Obowiązki dla firm odzieżowych
Finansowanie systemów zbiórki i recyklingu
Producenci będą zobowiązani do udziału w kosztach zbiórki, transportu, przetwarzania i recyklingu odpadów tekstylnych.
Faktyczne koszty będą uzależnione od:
- masy produktów wprowadzanych na rynek,
- rodzaju materiałów użytych w produkcji (np. wyższe opłaty dla tkanin trudnych do recyklingu),
- ekologicznych działań producenta, takich jak ponowne użycie materiałów z recyklingu.
Zapewnienie infrastruktury do zbiórki tekstyliów
Producenci mogą być zobowiązani do organizacji punktów zbiórki tekstyliów (np. w sklepach), a to wymaga inwestycji w logistykę i odpowiednią infrastrukturę.
Raportowanie ilości wprowadzonych produktów
Firmy będą musiały regularnie raportować ilość wprowadzanych na rynek tekstyliów oraz podjęte działania mające na celu minimalizację wpływu ich produktów na środowisko.
Promowanie ekologicznych rozwiązań w produkcji
Przepisy zachęcają do projektowania produktów łatwych do recyklingu, używania materiałów biodegradowalnych oraz rozwijania systemów odzysku odzieży używanej.
Co ROP oznacza dla firm?
Wzrost kosztów operacyjnych – wprowadzenie systemu ROP wiąże się z dodatkowymi kosztami dla firm, zarówno bezpośrednimi (opłaty związane z systemem ROP), jak i pośrednimi (np. koszty logistyczne, marketingowe czy administracyjne). Dla małych i średnich firm te obciążenia mogą być szczególnie dotkliwe.
Konieczność zmiany modeli biznesowych- firmy będą zmuszone do bardziej świadomego podejścia do projektowania produktów, co może oznaczać konieczność inwestycji w badania i rozwój (R&D) oraz wdrażanie innowacyjnych technologii w procesach produkcyjnych.
Kary za niewywiązywanie się z obowiązków – brak realizacji obowiązków wynikających z ROP może skutkować nałożeniem wysokich kar finansowych. Dodatkowo firmy narażają się na utratę reputacji w oczach konsumentów i partnerów biznesowych.
ROP to także nowe możliwości dla branży
Mimo kosztów i wyzwań, system ROP przynosi także korzyści dla firm. Przedsiębiorcy, którzy zainwestują w działania proekologiczne, mają szansę na wzmocnienie wizerunku marki. Konsumenci coraz częściej doceniają firmy dbające o środowisko.
Wsparcie rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym otwiera również nowe możliwości biznesowe, np. rozwój rynku odzieży z recyklingu, a zwiększenie świadomości ekologicznej konsumentów zwiększa popyt na produkty zrównoważone.
Wprowadzenie ROP w całej Unii Europejskiej stworzy jednolite zasady, co ułatwi działanie na rynkach międzynarodowych.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta to istotna zmiana, która wymaga od firm z branży tekstylnej dostosowania się do nowych regulacji. Kluczem do sukcesu będzie odpowiednie przygotowanie i wdrożenie strategii zgodnych z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym.
