GHG, czyli gazy cieplarniane, to związki chemiczne występujące w atmosferze, które przyczyniają się do efektu cieplarnianego, zatrzymując ciepło promieniowania podczerwonego i podnosząc temperaturę powierzchni Ziemi. Są one kluczowym czynnikiem zmian klimatycznych, dlatego ograniczanie ich emisji jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej ochrony środowiska.
Główne gazy cieplarniane (GHG):
- Dwutlenek węgla (CO₂):
- Główny gaz cieplarniany emitowany w wyniku spalania paliw kopalnych, takich jak węgiel, ropa i gaz ziemny.
- Źródła: przemysł, transport, energetyka, wylesianie.
- Metan (CH₄):
- Gaz o znacznie wyższym potencjale ocieplającym niż CO₂, choć w mniejszych ilościach w atmosferze.
- Źródła: rolnictwo (np. hodowla bydła), składowiska odpadów, wydobycie gazu ziemnego i ropy.
- Podtlenek azotu (N₂O):
- Emisje z rolnictwa (nawozy sztuczne), spalania paliw kopalnych oraz procesów przemysłowych.
- Potencjał ocieplający jest wielokrotnie wyższy niż CO₂.
- Gazy fluorowane (F-gazy):
- W tym HFC (hydrofluorowęglowodory), PFC (perfluorowęglowodory), SF₆ (sześciofluorek siarki).
- Wykorzystywane w chłodnictwie, klimatyzacji i procesach przemysłowych.
- Mają bardzo wysoki potencjał ocieplający i długą żywotność w atmosferze.
Znaczenie GHG w zmianach klimatycznych:
- Efekt cieplarniany: GHG zatrzymują ciepło w atmosferze, co jest naturalnym procesem utrzymującym temperaturę Ziemi na poziomie umożliwiającym życie. Jednak nadmierne emisje wzmacniają ten efekt, prowadząc do globalnego ocieplenia.
- Zmiany klimatyczne: Wzrost stężenia GHG w atmosferze jest przyczyną ekstremalnych zjawisk pogodowych, topnienia lodowców, podnoszenia poziomu mórz i zmian ekosystemów.
Regulacje dotyczące GHG:
- Międzynarodowe:
- Porozumienie paryskie (2015): Zobowiązanie krajów do ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 2°C (najlepiej 1,5°C).
- Protokół z Kioto: Pierwsze międzynarodowe porozumienie w sprawie redukcji emisji GHG.
- Europejskie:
- Europejski Zielony Ład: Plan osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
- System Handlu Emisjami (EU ETS): Handel uprawnieniami do emisji CO₂ w UE.
- Krajowe:
- Narodowe plany działań na rzecz redukcji emisji w energetyce, transporcie, przemyśle i rolnictwie.
Metody ograniczania emisji GHG:
- Energetyka:
- Przejście na odnawialne źródła energii (OZE), takie jak energia słoneczna, wiatrowa i wodna.
- Zwiększenie efektywności energetycznej.
- Transport:
- Promowanie elektromobilności i transportu publicznego.
- Wprowadzanie norm emisji spalin dla pojazdów.
- Rolnictwo:
- Redukcja emisji metanu z hodowli zwierząt.
- Optymalizacja stosowania nawozów azotowych.
- Przemysł:
- Zastosowanie technologii ograniczających emisję.
- Recykling i gospodarka obiegu zamkniętego.
Podsumowanie
Ograniczenie emisji GHG jest kluczowe dla przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Wymaga to współpracy międzynarodowej, wprowadzania innowacyjnych technologii i zmiany nawyków konsumpcyjnych.
