Odpowiednie zarządzanie odpadami w przedsiębiorstwach i naszych domach odgrywa kluczową rolę w realizacji przyjętych w Polsce i w Europie celów ekologicznych.
Gospodarowanie odpadami to kluczowy element polityki ekologicznej w każdym kraju. W Polsce, zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej oraz krajowymi regulacjami prawnymi, ustanowione zostały przepisy, które mają na celu efektywne zarządzanie odpadami, ochronę środowiska oraz zdrowia ludzi i dotyczą zarówno przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych.
Najważniejszym aktem prawnym regulującym gospodarkę odpadami w Polsce jest Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Ustawa implementuje dyrektywy unijne, w tym przede wszystkim dyrektywę ramową w sprawie odpadów (2008/98/WE). Wspiera racjonalne gospodarowanie odpadami, promując hierarchię postępowania z odpadami, gdzie najważniejsze są zapobieganie powstawaniu odpadów.
Hierarchia postępowania z odpadami:
- Zapobieganie powstawaniu odpadów – działania mające na celu ograniczenie wytwarzania odpadów u źródła.
- Ponowne użycie – wykorzystanie produktów w ich oryginalnej formie.
- Recykling – przetwarzanie odpadów na nowe surowce, które mogą być ponownie wykorzystane.
- Inne formy odzysku – metody, które mogą zamieniać odpady w energię lub inne pożyteczne materiały.
- Unieszkodliwienie – ostateczne składowanie lub spalanie odpadów, które nie mogą być zagospodarowane w inny sposób.
Podstawowymi obowiązkami przedsiębiorstw jest posiadanie odpowiednich zezwoleń na działalność w zakresie gospodarowania odpadami. Niezbędne jest także prowadzenie ewidencji odpadów oraz ich właściwego klasyfikowanie. Polskie przedsiębiorstwa zobowiązane są także do wdrażania systemów zarządzania zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętego (GOZ), które pozwalają na minimalizowanie odpadów i maksymalizowanie ich odzysku. Właściwe postępowanie wymaga także zgłaszania produktów po zakończeniu użytkowania do systemów, które umożliwiają ich właściwe zagospodarowanie, na przykład przez programy zbiórki elektrośmieci.
Jednak nie tylko przedsiębiorcy mają w tym zakresie obowiązki. Także pojedyncze gospodarstwa domowe mają obowiązek w zakresie właściwego gospodarowania odpadami. Podstawowe zadanie mieszkańców to segregacja odpadów w podziale na 5 frakcji.
Ważna jest także świadomość dotycząca generowania odpadów, w tym świadomych zakupów i wybieranie produktów z minimalną ilością opakowań oraz tych, które poddać można recyklingowi.
