Przegląd specyfikacji olejów silnikowych: GB / API / ACEA — o co w tym chodzi?
Wybór oleju to nie tylko SAE 5W-30 na etykiecie. Równie ważne są specyfikacje jakościowe, które mówią, co dany olej potrafi w konkretnych warunkach silnika. Najczęściej spotkasz trzy „języki”: API (Ameryka), ACEA (Europa) oraz GB (Chiny – krajowe standardy „Guobiao”). Poniżej ekspresowy przewodnik, dzięki któremu dobierzesz olej świadomie — bez zgadywania i bez mitycznego „biorę najdroższy”.
API – American Petroleum Institute (USA)
API dzieli oleje według typu silnika:
- Sx – silniki benzynowe (ostatnie: API SP, wcześniej SN, SM…).
- Cx – silniki Diesla (np. CK-4, FA-4 dla nowoczesnych jednostek, różnią się m.in. lepkością HTHS).
Co to znaczy w praktyce? Wyższa litera = nowsze wymagania (SP nowsze niż SN). API SP lepiej chroni przed LSPI i utlenianiem; CK-4 i FA-4 optymalizują zużycie paliwa i trwałość w dieslach z nowszymi normami emisji.
ACEA – European Automobile Manufacturers’ Association (Europa)
ACEA patrzy szerzej na zużycie paliwa, popioły (SAPS), HTHS i filtry DPF. Grupy:
- A/B – samochody osobowe i lekkie dostawcze (benzyna/diesel) bez DPF lub o wyższym HTHS (np. A3/B4, A5/B5).
- C – osobowe z DPF/kat. trójdrożnym: mid/low SAPS dla ochrony układów emisji (np. C2, C3, C5, C6).
- E – ciężarowe/pojazdy przemysłowe (np. E4, E6, E7, E9).
Tłumacząc na uliczny: gdy masz DPF/GPF, szukaj zwykle ACEA Cx. Gdy auto bez filtrów i producent wymaga wysokiego HTHS, prawdopodobnie trafi się A3/B4. W nowych nisko-tarciowych – C5/C6.
GB – Guobiao (Chiny)
GB to chińskie normy krajowe (często GB/T jako standardy techniczne). W świecie olejów określają one metody badań, wymagania jakościowe i oznaczenia stosowane na tamtejszym rynku. Producenci działający globalnie podają GB obok API/ACEA w specyfikacjach dla wyrobów przeznaczonych na rynek chiński. Dla użytkownika spoza Chin to informacja, że olej spełnia również lokalne wymagania/regulaminy badań obowiązujące w Państwie Środka.
Krótka ściąga: co mówi dana etykieta?
| Co widzisz na kanistrze | Co to oznacza w praktyce |
|---|---|
| SAE 5W-30 | Lepkość/rozruch w zimnie i grubość filmu na ciepło. To nie jest jakość – tylko „gęstość”. |
| API SP | Nowoczesna benzyna: odporność na LSPI, utlenianie, osady na tłokach i turbinie. |
| API CK-4 / FA-4 | Nowoczesne diesle. FA-4 zwykle niższy HTHS dla oszczędności paliwa (sprawdź zgodność z OEM!). |
| ACEA C3 | Mid-SAPS, kompatybilny z DPF/GPF, HTHS ≥3,5 – częsty wybór do europejskich benzyn i diesli z filtrami. |
| ACEA A3/B4 | Brak DPF, wyższy HTHS; dobra stabilność filmu dla starszych konstrukcji lub wymagań OEM. |
| GB / GB/T + numer | Zgodność z chińską normą badań/jakości; ważne przy eksploatacji/serwisie w Chinach. |
API vs ACEA – orientacyjne mosty (uwaga: nie 1:1)
Poniższa tabelka to zgrubne przybliżenie poziomów wydajności. Zawsze weryfikuj zalecenia producenta pojazdu.
| API (benzyna) | ACEA (osobowe) | Charakter |
|---|---|---|
| SP | C5 / C6 (DPF) lub A5/B5 (bez DPF, niskie tarcie) | Nowoczesne jednostki, oszczędność paliwa, niska lepkość HTHS |
| SN/SM | C2 / C3 / A3/B4 | Wysoka ochrona, zależnie od DPF i HTHS |
| API (diesel) | ACEA (ciężarowe) | Charakter |
|---|---|---|
| CK-4 | E7 / E9 | Trwałość, kompatybilność z systemami emisji |
| FA-4 | E11 (w nowszych ramach) / wybrane nisko-HTHS | Niższe HTHS dla oszczędności paliwa (zgodność OEM kluczowa) |
Jak wybrać olej w 5 krokach (bez wróżenia z fusów)
- Instrukcja pojazdu – sprawdź wymagane ACEA/API i ewentualny specyficzny kod OEM (VW, MB, BMW, RN, Ford, PSA itp.).
- DPF/GPF? – jeśli tak, celuj w ACEA C-x (low/mid SAPS).
- HTHS i lepkość – nowoczesne silniki często wymagają niższych lepkości i określonego HTHS (np. 0W-20 z C5/C6).
- Warunki pracy – tor, przyczepy, krótkie trasy? Może potrzebny wyższy HTHS lub częstsza wymiana.
- Region/rynek – serwis w Chinach? Sprawdź, czy produkt ma również odpowiednie GB/GB/T.
FAQ (szybkie odpowiedzi)
Czy lepkość SAE 5W-30 mówi o jakości?
Nie. SAE to płynność w temperaturach; o jakości mówią API/ACEA/GB oraz aprobaty OEM. Mam DPF – czy mogę używać A3/B4?
Co do zasady nie. Do DPF wybieraj ACEA C-x (mniej popiołów). Sprawdź instrukcję pojazdu. API SP czy ACEA C3 – co ważniejsze?
Najważniejsze jest to, co zaleca producent auta. Często potrzebne są obie deklaracje i konkretna aprobata OEM.
Podsumowanie
API, ACEA i GB to trzy różne „dialekty” tej samej rozmowy o jakości oleju. API porządkuje poziomy wydajności głównie w ujęciu amerykańskim, ACEA mocno akcentuje HTHS i kompatybilność z układami emisji w Europie, a GB odzwierciedla wymagania i metody badań na rynku chińskim. Zawsze zaczynaj od instrukcji producenta pojazdu — reszta to już tylko dopasowanie właściwej etykiety do realnych warunków pracy.
