Temat „Ochrona środowiska – obszary chronione” w ramach Załącznika III dyrektywy INSPIRE obejmuje przestrzenne dane dotyczące terenów objętych ochroną prawną ze względu na ich znaczenie przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe lub naukowe. Celem jest zapewnienie dostępu do informacji o zasięgu i statusie ochrony obszarów, które pełnią istotną rolę w zachowaniu bioróżnorodności, ochronie ekosystemów oraz krajobrazu.
Zakres danych obejmuje m.in.:
- Obszary Natura 2000 (specjalne obszary ochrony siedlisk i ptaków)
- Parki narodowe i parki krajobrazowe
- Rezerwaty przyrody
- Obszary chronionego krajobrazu
- Pomniki przyrody i stanowiska dokumentacyjne
- Obszary objęte ochroną na mocy konwencji międzynarodowych (np. Ramsar, UNESCO, Rezerwaty Biosfery)
Znaczenie danych o obszarach chronionych:
- Wspierają ochronę siedlisk i gatunków zagrożonych
- Umożliwiają planowanie przestrzenne z uwzględnieniem ograniczeń prawnych
- Pomagają w ocenie oddziaływania inwestycji na środowisko (OOŚ)
- Służą jako narzędzie monitorowania stanu przyrody i wdrażania polityk ochronnych
- Są kluczowe dla realizacji celów strategii bioróżnorodności UE
Dane te muszą być zgodne z INSPIRE, co oznacza ich dostępność w formacie umożliwiającym integrację z innymi zbiorami – np. użytkowaniem terenu, infrastrukturą, obiektami przemysłowymi, danymi o populacji czy emisjach.
W Polsce dane o obszarach chronionych są gromadzone i udostępniane przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska (GDOŚ), regionalne dyrekcje ochrony środowiska (RDOŚ) oraz Państwowy Monitoring Środowiska. Są one dostępne na geoportal.gov.pl oraz w serwisie geoserwis.gdos.gov.pl.