Konwencja Londyńska (London Dumping Convention, LDC)

Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów (1972)

Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji, znana również jako Konwencja Londyńska (London Dumping Convention, LDC), została przyjęta 13 listopada 1972 roku pod auspicjami Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO). Jest jednym z najwcześniejszych międzynarodowych porozumień mających na celu ochronę środowiska morskiego przed skutkami działalności człowieka.

Cele Konwencji

1. Zapobieganie zanieczyszczeniom mórz:
   • Ograniczenie praktyk polegających na zatapianiu odpadów i innych substancji w morzach i oceanach.
2. Ochrona środowiska morskiego:
   • Zmniejszenie szkód dla ekosystemów morskich oraz zagrożeń dla zdrowia ludzkiego wynikających z niewłaściwego gospodarowania odpadami.
3. Współpraca międzynarodowa:
   • Promowanie wymiany informacji i technologii między państwami w celu ograniczenia zanieczyszczeń.

Kluczowe założenia

1. Zakaz zatapiania wybranych odpadów:
   • Konwencja zakazuje zatapiania w morzach:
     • Substancji toksycznych i radioaktywnych.
     • Odpadów przemysłowych o wysokiej toksyczności.
     • Trwałych materiałów, takich jak plastik, które mogą zagrażać życiu morskiemu.
2. Kontrola i zgody:
   • Wprowadza system zezwoleń na zatapianie określonych substancji, które nie stanowią poważnego zagrożenia, pod warunkiem spełnienia określonych norm.
3. Zasada „ostrożności”:
   • Praktyki zatapiania muszą być zgodne z zasadą ostrożności, uwzględniającą potencjalne skutki dla środowiska.
4. Monitorowanie i raportowanie:
   • Państwa członkowskie są zobowiązane do monitorowania swoich działań związanych z zatapianiem i raportowania do IMO.
5. Rozwój alternatywnych metod zarządzania odpadami:
   • Konwencja zachęca do rozwijania technologii recyklingu, odzysku i innych metod unieszkodliwiania odpadów na lądzie.

Wdrożenie i zmiany

1. Protokół Londyński (1996):
   • Wprowadzony w celu zaostrzenia przepisów, protokół zastępuje Konwencję Londyńską, zakazując w zasadzie wszelkiego zatapiania odpadów w morzach z wyjątkiem nielicznych przypadków (np. materiały obojętne).
2. Unia Europejska:
   • Państwa członkowskie UE wdrożyły przepisy konwencji oraz protokołu do swoich praw krajowych, wspierając ochronę wód europejskich.

Przykłady działań zgodnych z konwencją

• Zakaz zatapiania odpadów plastikowych:
  • Plastik jest jednym z największych zagrożeń dla życia morskiego i jego zatapianie jest całkowicie zakazane.
• Kontrola materiałów z wraków statków:
  • Wraki statków muszą być odpowiednio zabezpieczone przed wyciekiem substancji zanieczyszczających.

Wyzwania

1. Nielegalne zatapianie odpadów:
   • Mimo regulacji, nielegalne praktyki zatapiania nadal stanowią problem w niektórych częściach świata.
2. Zanieczyszczenia powstające na lądzie:
   • Większość zanieczyszczeń morskich pochodzi z działalności lądowej, co nie jest bezpośrednio regulowane przez konwencję.
3. Zmiany klimatyczne:
   • Podnoszenie się poziomu mórz i zakwaszenie oceanów dodatkowo zwiększają presję na ekosystemy morskie.

Znaczenie Konwencji

Konwencja Londyńska z 1972 roku była kamieniem milowym w ochronie środowiska morskiego. Stanowi podstawę międzynarodowych działań na rzecz ograniczenia zanieczyszczeń i zapewnienia zrównoważonego zarządzania odpadami. Wraz z Protokołem Londyńskim przyczyniła się do znacznego ograniczenia praktyk zatapiania odpadów w oceanach.