Korzystanie powszechne z wód — definicja, zakres, ograniczenia

Korzystanie powszechne to najprostsza forma korzystania z wód: dla każdego, na zasadzie równości, bez pozwoleń i bez papierologii — pod warunkiem, że robisz to niekomercyjnie i z poszanowaniem przepisów oraz przyrody.

Co obejmuje (w skrócie: rekreacja bez ingerencji)

• Rekreację i turystykę (spacer, piknik na ogólnodostępnym brzegu, obserwacja ptaków itp.).
• Kąpiel oraz sporty wodne (pływanie, kajak, SUP, żaglówka), o ile nie wymaga to budowy urządzeń wodnych (pomostu, progu, przystani).
• Żeglugę po akwenach udostępnionych do żeglugi (zgodnie z lokalnymi przepisami żeglugowymi i ograniczeniami).
• Drobne, osobiste pobory wody (np. nabranie wiadrem wody do celów osobistych) — bez instalacji i na własną odpowiedzialność zdrowotną.

Warunki brzegowe (dosłownie i w przenośni)

• Brak celu gospodarczego — czynności nie mogą służyć działalności zarobkowej/usługowej.
• Bez budowy i ingerencji — nie wznosimy urządzeń wodnych, nie regulujemy koryta, nie piętrzymy, nie pogłębiamy.
• Nie pogarszamy stanu wód — zero zanieczyszczeń, dewastacji brzegów, płoszenia fauny, niszczenia roślinności.
• Szanuj własność i dostęp — dostęp do brzegu nie upoważnia do wchodzenia na cudzy teren (pola, ogrodzone działki) bez zgody właściciela.
• Bezpieczeństwo — przestrzegaj zakazów kąpieli, oznakowań żeglugowych, zasad korzystania z lodu (jeśli w ogóle dopuszczone).

Regulaminy i decyzje właściciela/zarządcy wód

Zasady korzystania mogą być doprecyzowane regulaminami (np. regulamin kąpieliska, portu, przystani) lub aktami prawa miejscowego (zakaz używania silników spalinowych, strefy ciszy, miejsca wyznaczone do kąpieli). Czytaj znaki — to nie tylko dekoracje.

Czego korzystanie powszechne nie obejmuje

• Wędkowania bez uprawnień — amatorski połów ryb zwykle wymaga zezwoleń zgodnie z przepisami rybackimi/utworami użytkownika rybackiego.
• Eventów i komercji — spływ komercyjny, szkółka SUP za opłatą, wynajem sprzętu na brzegu itp. to już działalność.
• Budowy/tworzenia urządzeń — pomost, slip, próg, wylot — to domena decyzji administracyjnych.
• Masowego poboru wody lub zrzutów ścieków — to „szczególne korzystanie”/usługi wodne (wymagają zgód i opłat).
• Ruchu tam, gdzie zakazany — np. silniki spalinowe w strefie ciszy, żegluga po wodach wyłączonych.

Przykłady „TAK / NIE”

• TAK: kąpiel na wyznaczonym kąpielisku; spływ kajakiem po udostępnionej rzece; pływanie SUP-em bez opłat na akwenie ogólnodostępnym; piknik na publicznym brzegu.
• NIE: budowa prywatnego pomostu „na dziko”; organizacja płatnych zajęć na wodzie bez zgód; wędkowanie bez uprawnień; wjazd pojazdem na plażę bez zezwolenia.

Relacja do innych form korzystania

• Korzystanie zwykłe — dla właściciela nieruchomości i jego gospodarstwa (np. prywatna studnia ≤ 5 m³/dobę).
• Szczególne korzystanie / usługi wodne — pobór, zrzuty, piętrzenie, energetyka, chłodzenie, urządzenia — wymagają decyzji i opłat.

Checklist użytkownika wody (powszechnie i bezpiecznie)

1. Cel niekomercyjny i bez ingerencji w koryto/urządzenia.
2. Sprawdź regulaminy (kąpieliska, przystanie) i lokalne zakazy (strefy ciszy, zakaz kąpieli).
3. Uszanuj granice własności — nie wchodź na prywatne tereny bez zgody.
4. Nie zostawiaj śmieci, nie niszcz roślinności, nie hałasuj — Leave No Trace.
5. Dbaj o bezpieczeństwo (kapok, oznakowanie, warunki pogodowe, stan wody).

Kwintesencja: powszechne = dla wszystkich. Twoja wolność nad wodą kończy się tam, gdzie zaczyna się cudza własność, przyroda i zdrowy rozsądek.