H12 to właściwość wskazana w Załączniku nr 3 do ustawy o odpadach, odnosząca się do substancji i preparatów, które w wyniku kontaktu z wodą, powietrzem lub kwasami mogą wydzielać gazy o właściwościach toksycznych. Odpady takie stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska.
Gdzie mogą występować odpady o właściwości H12?
- odpady zawierające siarczki, cyjanki, fluorki,
- odpady z produkcji nawozów, pestycydów i środków ochrony roślin,
- odpady metalurgiczne (np. pyły z pieców),
- resztki chemikaliów laboratoryjnych lub przemysłowych,
- odpady zawierające sole amonowe, które mogą tworzyć amoniak.
Dlaczego są niebezpieczne?
W kontakcie z wodą, powietrzem lub kwasami takie odpady mogą uwalniać gazy toksyczne, takie jak siarkowodór (H2S), cyjanowodór (HCN), fluorowodór (HF) czy amoniak (NH3). Wdychanie tych gazów może prowadzić do zatrucia, uszkodzenia dróg oddechowych, a nawet śmierci.
Jakie zagrożenia stwarzają?
- nagłe uwolnienie toksycznych gazów w magazynie lub w trakcie transportu,
- zatrucia pracowników i osób postronnych,
- reakcje egzotermiczne i ryzyko eksplozji,
- skażenie powietrza i środowiska wodnego.
Identyfikacja właściwości H12
Odpady klasyfikuje się jako H12, jeżeli:
- zawierają substancje zaklasyfikowane jako wyzwalające gazy toksyczne po kontakcie z wodą lub kwasem,
- wskazano to w karcie charakterystyki (SDS) – np. sekcja 10 i 11,
- w badaniach potwierdzono emisję gazów toksycznych (np. HCN, H2S, HF),
- oznaczone są jako GHS06 (toksyczne) lub GHS03/05 + ostrzeżenia przed reakcją.
Zasady przechowywania i transportu
- przechowywać w suchych, wentylowanych pomieszczeniach, z dala od źródeł wilgoci i kwasów,
- stosować szczelne pojemniki odporne chemicznie,
- oznakować pojemniki jako zagrożenie gazami toksycznymi,
- transportować zgodnie z ADR – zwykle klasa 6.1 lub 2 (dla gazów toksycznych).
Dopuszczalne metody unieszkodliwiania
- D10 – spalanie w warunkach kontrolowanych, przy uprzednim zabezpieczeniu emisji gazów,
- D9 – obróbka chemiczna, np. neutralizacja przed dalszą obróbką,
- D15 – magazynowanie czasowe w odpowiednich warunkach technicznych.
Informacja: Artykuł dotyczy właściwości H12 – substancji wydzielających gazy toksyczne, zgodnie z definicją zawartą w Załączniku nr 3 do ustawy o odpadach.