H11 to właściwość wskazana w Załączniku nr 3 do ustawy o odpadach. Dotyczy substancji i preparatów, które mogą powodować zmiany genetyczne w komórkach dziedzicznych organizmów żywych. Takie zmiany (mutacje) mogą prowadzić do chorób dziedzicznych, nowotworów lub zaburzeń funkcjonowania organizmu.
Gdzie mogą występować odpady o właściwości H11?
- odpady z laboratoriów chemicznych i biologicznych,
- pozostałości po produkcji farmaceutyków,
- odpady z przemysłu chemicznego zawierające benzen, formaldehyd, styren,
- zużyte środki ochrony roślin zawierające substancje mutagenne.
Dlaczego są niebezpieczne?
Mutageny mogą uszkadzać DNA komórek, prowadząc do trwałych zmian genetycznych. Są szczególnie niebezpieczne, gdy oddziałują na komórki rozrodcze lub płód, ponieważ mogą wywołać wady wrodzone lub dziedziczne choroby genetyczne.
Jakie zagrożenia stwarzają?
- powstawanie nowotworów,
- wady wrodzone i choroby dziedziczne,
- mutacje prowadzące do zaburzeń metabolicznych i odpornościowych,
- długotrwałe skutki zdrowotne nawet przy niskim narażeniu.
Identyfikacja właściwości H11
Odpady klasyfikuje się jako H11, jeśli zawierają substancje:
- zaklasyfikowane wg CLP jako Mutagen Category 1A, 1B lub 2,
- oznaczone piktogramem GHS08 (zagrożenie zdrowotne),
- zidentyfikowane jako mutagenne na podstawie wyników badań genotoksyczności,
- wskazane w karcie charakterystyki (SDS) jako Muta. 1A/1B/2.
Zasady przechowywania i transportu
- przechowywać w szczelnych, chemicznie odpornych pojemnikach,
- zapewnić izolację od innych substancji oraz kontrolę dostępu,
- przechowywać z dala od źródeł ciepła i światła UV (mogą katalizować reakcje mutagenne),
- transportować zgodnie z ADR – najczęściej klasa 6.1 lub 9.
Dopuszczalne metody unieszkodliwiania
- D10 – spalanie w warunkach wysokotemperaturowych (>1100°C),
- D9 – neutralizacja chemiczna, jeśli mutagen można rozłożyć,
- D15 – tymczasowe magazynowanie do czasu unieszkodliwienia.
Informacja: Artykuł dotyczy właściwości H11 – substancji mutagennych, zgodnie z definicją zawartą w Załączniku nr 3 do ustawy o odpadach.