Kadm (Cd) i jego związki to substancje silnie toksyczne, o potwierdzonym działaniu rakotwórczym i szkodliwym wpływie na środowisko. Pomimo ograniczeń w ich stosowaniu, nadal występują w niektórych urządzeniach i procesach przemysłowych. Z tego względu zostały ujęte w Załączniku nr 4 do ustawy o odpadach jako składniki kwalifikujące odpady jako niebezpieczne.
Gdzie mogą występować kadm i jego związki?
- W zużytych akumulatorach niklowo-kadmowych (Ni-Cd)
- W pigmentach (np. żółcie i czerwienie kadmowe)
- W powłokach ochronnych stosowanych w lotnictwie i motoryzacji
- W stopach niskotopliwych oraz materiałach lutowniczych
- W odpadach z procesów galwanicznych i metalurgicznych
- W tworzywach sztucznych jako stabilizatory (w starszych produktach PVC)
Dlaczego kadm i jego związki są szkodliwe?
Kadm jest jednym z najbardziej toksycznych metali ciężkich. Działa szkodliwie na wiele układów organizmu, a także powoduje trwałe skażenie środowiska:
- Sklasyfikowany jako substancja rakotwórcza – zwiększa ryzyko nowotworów płuc i prostaty
- Uszkodzenie nerek, wątroby i układu kostnego
- Możliwość wywołania choroby Itai-Itai (łamiących się kości) przy długotrwałej ekspozycji
- Toksyczność dla roślin i zwierząt wodnych
- Skłonność do bioakumulacji w łańcuchu pokarmowym
Zasady przechowywania i transportu
Odpady zawierające kadm wymagają ścisłej kontroli i odpowiedniego zabezpieczenia:
- Przechowywać w szczelnych, chemoodpornych i odpowiednio oznakowanych pojemnikach
- Unikać kontaktu z wodą i ograniczyć możliwość pylenia
- Transport zgodnie z ADR – większość związków kadmu klasyfikowana jako substancje bardzo toksyczne (klasa 6.1)
- Magazynowanie w wydzielonych strefach z kontrolą dostępu
Metody recyklingu i unieszkodliwiania
Kadm podlega selektywnemu odzyskowi, szczególnie w przypadku zużytych akumulatorów i osadów przemysłowych:
- Recykling akumulatorów Ni-Cd – odzysk metali metodami pirometalurgicznymi lub hydrometalurgicznymi
- Stabilizacja chemiczna osadów zawierających kadm i ich składowanie w formie bezpiecznej
- Spalanie lub przekształcanie w instalacjach z oczyszczaniem spalin (dla odpadów organicznych zawierających kadm)
- Wycofywanie z obiegu produktów zawierających kadm zgodnie z przepisami REACH i RoHS
Ze względu na wysokie zagrożenie zdrowotne i środowiskowe, odpady kadmowe wymagają rygorystycznej kontroli i bezwzględnego stosowania odpowiednich technologii przetwarzania.
Informacja: Ten artykuł dotyczy składnika wymienionego w Załączniku nr 4 do ustawy o odpadach, określającego substancje, których obecność czyni odpady niebezpiecznymi.