Fundusz Spójności jest jednym z głównych narzędzi Unii Europejskiej, mającym na celu zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego pomiędzy regionami Unii. Fundusz skierowany jest do krajów UE o dochodach per capita poniżej 90% średniej unijnej, w tym Polski.
Dofinansowania w ramach Funduszu Spójności stanowią istotne wsparcie dla rozwoju infrastruktury, ochrony środowiska oraz inwestycji w sektorze transportu i energii.
Cele Funduszu Spójności
Fundusz Spójności wspiera rozwój regionów i krajów członkowskich UE, borykających się z niższym poziomem rozwoju gospodarczego. Jego celem jest zniwelowanie różnic pomiędzy państwami o wyższym i niższym poziomie dochodów.
Głównymi celami Funduszu Spójności jest wsparcie działań dążących do wzrostu konkurencyjności gospodarek regionów. Realizowane ma to być poprzez inwestycje w transport, energię, infrastrukturę publiczną i innowacje. Fundusz wspiera także działania związane z ochroną środowiska oraz inwestycje w zrównoważony rozwój, które przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców (np. poprawa jakości powietrza, wody czy zarządzanie odpadami). Celem Funduszu opisanym w rozporządzeniu jest także zmniejszenie dysproporcji pomiędzy regionami, wspieranie rozwoju obszarów wiejskich oraz zrównoważonego rozwoju w miastach.
Obszary wsparcia
Najważniejszymi obszarami wsparcia Funduszu Spójności są projekty z zakresu:
Transportu – w tym: projekty infrastrukturalne, takie jak budowa i modernizacja dróg, mostów, kolei oraz innych elementów transportu publicznego. Ponadto, wsparcie dla projektów transportowych, które przyczyniają się do zwiększenia efektywności transportu publicznego, zmniejszenia zatorów komunikacyjnych i poprawy dostępności obszarów wiejskich.
Ochrony środowiska – dofinansowanie działań na rzecz zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi, w tym ochrony wód, powietrza, bioróżnorodności oraz działań związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych. Dodatkowo projekty dotyczące gospodarki odpadami, ochrony zasobów wodnych i ochrony przyrody.
Energii odnawialnych i efektywności energetycznej – dofinansowanie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz inwestycji w energooszczędność – inwestycje w technologie, które pozwalają na zmniejszenie zużycia energii i wprowadzenie bardziej efektywnych rozwiązań energetycznych w różnych sektorach gospodarki.
Infrastruktury publicznej i usług publicznych – projekty dotyczące poprawy infrastruktury edukacyjnej, ochrony zdrowia, zarządzania odpadami, wodociągów, kanalizacji, a także szerokopasmowego dostępu do Internetu. Wsparcie dotyczy także rozwoju smart cities i inteligentnych systemów zarządzania miastami.
Badań, innowacji i cyfryzacji, a w tym projekty wspierające badania naukowe i innowacje technologiczne, szczególnie te związane z sektorem środowiska i transportu. Oferowane jest także wsparcie dla cyfryzacji usług publicznych i rozwój nowych technologii w obszarach ochrony środowiska i transportu.
Formy wsparcia
Fundusz Spójności oferuje różne formy wsparcia dla projektów i działań, które wpisują się w cele i obszary wskazane przez UE. W zależności od charakteru projektu, wsparcie może przybierać formę:
Dotacji
To bezzwrotne wsparcie finansowe, które jest przeznaczone na pokrycie części kosztów realizacji projektu. Dotacje są przyznawane na podstawie określonych kryteriów, a projekt musi spełniać wymagania dotyczące efektywności, zrównoważonego rozwoju i zgodności z politykami UE.
Pożyczek i kredytów
Pożyczki niskooprocentowane lub z korzystnymi warunkami spłaty, przeznaczone są dla projektów, które generują dochody (np. projekty infrastrukturalne). Pożyczki mogą być udzielane przez instytucje krajowe lub regionalne.
Poręczeń
Poręczenia, które umożliwiają uzyskanie kredytu na realizację projektu w bankach komercyjnych, są stosowane w przypadku, gdy inwestorzy lub firmy nie mogą samodzielnie zapewnić odpowiednich zabezpieczeń.
Dofinansowanie projektów w ramach instrumentów finansowych
W ramach Funduszu Spójności, UE umożliwia wykorzystanie instrumentów finansowych, które wspierają realizację projektów związanych z rozwojem przedsiębiorczości i innowacjami. Są to np. fundusze venture capital lub inne formy wsparcia finansowego dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Gdzie szukać informacji?
Po szczegółowe informacje o dostępnych programach i zasadach aplikowania, warto udać się zna oficjalne strony internetowe instytucji zarządzających Funduszem Spójności w Polsce i Unii Europejskiej, np.:
Fundusz Spójności to kluczowe narzędzie wsparcia rozwoju regionów Unii Europejskiej, szczególnie tych o niższym poziomie dochodów. Dzięki niemu możliwe jest finansowanie projektów z zakresu transportu, ochrony środowiska, energii odnawialnej, infrastruktury publicznej oraz innowacji.
