Marnowanie żywności to ogromne obciążenie dla środowiska. W samej Unii Europejskiej wyrzuca się rocznie około 60 milionów ton jedzenia. Aby poprawić sytuację konieczne jest działanie tu i teraz. Co możesz zrobić, by temu przeciwdziałać? Więcej niż myślisz! W ramach wyzwania na 2025 r. sprawdź nasz przewodnik po praktykach, które możesz wdrożyć już dziś – od sklepu aż po kompostownik.
Niemarnowanie żywności zaczyna się już w sklepie – planuj zakupy
Zakupy spożywcze to pierwszy punkt, gdzie można przeciwdziałać marnowaniu żywności. Warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- Zrób listę zakupów: zakupy „z głowy” często kończą się nadmiarem jedzenia w koszu.
- Sprawdź zapasy: zanim pójdziesz do sklepu, przejrzyj lodówkę i spiżarnię, sprawdź co jeszcze masz w domu, a jakich produktów na prawdę brakuje.
- Nie kupuj „na zapas”, jeśli nie musisz: promocje typu „2+1 gratis” są kuszące, ale często prowadzą do przepełnionej lodówki i… śmietnika.
Ograniczając zakupy o 10% i kupując tylko to, czego naprawdę potrzebujesz, możesz zmniejszyć swój osobisty ślad węglowy nawet o 200 kg CO₂ rocznie.
Mądrze przechowuj jedzenie
Nawet najlepiej zaplanowane zakupy nic nie dadzą, jeśli nie zadbamy o odpowiednie przechowywanie żywności. Właściwe przechowywanie przedłużą świeżość i przydatność do spożycia owoców i warzywa, ale także innych produktów. Warto wiedzieć co ,,lubią’’ poszczególne produkty oraz jak mogą nam pomóc dostępne urządzenia.
- Poznaj budowę lodówki – w większości lodówek dostępne są dedykowane dla poszczególnych produktów miejsca. Specjalne komory np. Fresh Zone, inna temperatura, a nawet oświetlenie, to wszystko ma na celu przedłużenie świeżości naszego jedzenia. Warto sprawdzić jakie rozwiązania zaproponował producent naszej lodówki.
- Używaj pojemników próżniowych lub szklanych słoików – to przedłuża świeżość produktów i pozwala uniknąć przenikania zapachami.
- Zamrażaj nadmiar: ugotowałeś za dużo? Nie wyrzucaj – podziel na porcie i zamróź będzie, jak znalazł w pracowity dzień.
- Zasada FIFO (First In, First Out) – produkty z wcześniejszym terminem zużycia ustaw z przodu – unikniesz przeterminowania. Ta zasada stosowana jest także z powodzeniem w sklepach spożywczych.
Przechowywanie żywności w odpowiednich warunkach może przedłużyć jej trwałość nawet 3-krotnie, ograniczając tym samym nadmierną produkcję i ilość odpadów.
Gotuj świadomie i kreatywnie
Gotowanie to świetny moment na niemarnowanie – wystarczy trochę planowania i wyobraźni. Planując posiłki na kilka dni do przodu oszczędzamy nie tylko czas i zasoby, ale także pieniądze. Wykorzystując resztki mniej kupujemy i wyrzucamy. Szukaj inspiracji jak wykorzystać resztki. W sieci (np. u nas)znajdziesz wiele przykładów jak z warzywnych obierek zrobić bulion, a z czerstwego chleba – grzanki lub pudding chlebowy. Porcjuj mądrze – nakładając zbyt wiele na talerz przejadamy się lub marnujemy żywność. Lepiej dołożyć niż wyrzucić z talerza.
W gospodarstwie domowym średnio 30% gotowanych posiłków trafia do śmieci – to prawie 1,5 tony CO₂ rocznie tylko z gotowania na zapas!
Nie wyrzucaj – wykorzystaj odpadki spożywcze
Co zrobić z resztkami, które wydają się już nie do uratowania? Jest wiele możliwości zagospodarowania resztek. Z tych, których nie da się już spożyć najlepiej wykorzystać na kompost. Nawet w niewielkim mieszkaniu można założyć mały kompostownik (np. bokashi), a otrzymanym kompostem zasilić roślinki domowe lub trawnik. Wiele resztek można wykorzystać w kuchni w mniej oczywisty sposób – np. robiąc ocet z obierek po jabłkach, pesto z liści marchewki lub chipsy z obierek ziemniaków. Jeśli masz nadmiar jedzenia nie wyrzucaj – oddaj innym. Nadprogramowe porcje możesz oddać do jadłodzielni, zostawić w ogólnodostępnych lodówkach, które coraz częściej spotkać można w wielu miastach lub aplikacji do dzielenia się jedzeniem (np. Foodsi, Too Good To Go).
Kompostując odpady organiczne zamiast wyrzucać je do kosza, zmniejszasz emisję metanu, jednego z najgroźniejszych gazów cieplarnianych.
Edukuj i inspiruj innych
Twoje działania mają znaczenie – a jeśli dołączą do nich inni, efekt może być ogromny. Dlatego dziel się wiedzą z rodziną i znajomymi, zachęcaj dzieci do gotowania i planowania posiłków – to świetna lekcja odpowiedzialności. Wspieraj także lokalne inicjatywy niemarnowania żywności – dołączając i promując takie przedsięwzięcia realnie pomagasz oszczędzać zasoby.
Każdy z nas może przeciwdziałać marnowaniu jedzenia – zaczynając od prostych zmian w codziennych nawykach. Ograniczenie marnowania żywności to nie tylko sposób na oszczędności, ale też realny wkład w walkę z kryzysem klimatycznym.
