Zapora Asuańska (Wielka Tama Asuańska), zbudowana na Nilu w Egipcie w latach 1960–1970, wywarła ogromny wpływ na klimat i środowisko regionu. Tworząc zbiornik Nasera, zapora zmieniła hydrologię Nilu, wpłynęła na lokalny mikroklimat oraz środowisko naturalne w górnym i dolnym biegu rzeki.
Wpływ na klimat lokalny
- Zwiększenie wilgotności powietrza:
- Duża powierzchnia Zbiornika Nasera (około 5 250 km²) zwiększa parowanie, co podnosi wilgotność w regionie.
- Wysoka wilgotność może prowadzić do częstszego powstawania mgieł w najbliższym sąsiedztwie jeziora.
- Modyfikacja temperatur:
- Woda w zbiorniku działa jako regulator temperatur, łagodząc skrajne temperatury w pustynnym klimacie.
- Latem okolice zbiornika są nieco chłodniejsze, a zimą cieplejsze w porównaniu do terenów dalej położonych od wody.
- Wpływ na opady:
- Zwiększone parowanie teoretycznie mogłoby przyczyniać się do powstawania lokalnych opadów, choć w przypadku Zbiornika Nasera efekt ten jest minimalny ze względu na suchy charakter otaczającego regionu.
- Efekt chłodzenia:
- Powierzchnia wody działa jako akumulator ciepła, co może mieć niewielki wpływ na regionalne prądy powietrzne.
Wpływ na środowisko
- Zmiany hydrologiczne:
- Zapora zatrzymuje większość osadów, które wcześniej użyźniały dolinę Nilu i deltę. To zmniejsza żyzność gleb, zmuszając rolników do większego stosowania sztucznych nawozów.
- Wolniejszy przepływ wody w dolnym biegu Nilu zmienił ekosystem rzeczny, wpływając na życie wodne.
- Straty wody przez parowanie:
- Intensywne parowanie ze Zbiornika Nasera prowadzi do znacznych strat wody, szacowanych na 10–16 mld m³ rocznie, co zmniejsza dostępność wody dla krajów leżących w dolnym biegu Nilu.
- Wpływ na florę i faunę:
- Zalanie rozległych obszarów pustynnych utworzyło nowe siedliska wodne, ale jednocześnie zniszczyło naturalne siedliska lądowe.
- Zwiększone parowanie przyczyniło się do zasolenia gleby w okolicach jeziora, co wpłynęło negatywnie na lokalną roślinność.
- Emisja gazów cieplarnianych:
- Rozkład organicznej materii w zalanych terenach prowadzi do emisji metanu, co jest charakterystyczne dla dużych zbiorników wodnych.
Korzyści i wyzwania klimatyczne
Korzyści:
- Produkcja energii odnawialnej: Elektrownia na tamie wytwarza znaczną ilość energii elektrycznej, zmniejszając zależność Egiptu od paliw kopalnych.
- Kontrola powodzi: Zapora zmniejsza ryzyko katastrofalnych powodzi, które wcześniej niszczyły tereny uprawne i osiedla w dolinie Nilu.
Wyzwania:
- Utrata osadów: Brak naturalnych osadów w dolnym biegu rzeki ogranicza regenerację gleby, co ma długofalowe konsekwencje dla rolnictwa.
- Intensywne parowanie: W warunkach pustynnych straty wody są szczególnie dotkliwe, co prowadzi do napięć między krajami zależnymi od zasobów Nilu.
Podsumowanie
Zapora Asuańska i Zbiornik Nasera miały istotny wpływ na klimat lokalny, zwiększając wilgotność i łagodząc ekstremalne temperatury. Jednocześnie wywarły znaczący wpływ na hydrologię Nilu i środowisko w regionie, zmieniając naturalne cykle rzeczne i ograniczając dostępność wody w dolnym biegu rzeki. Projekt przyniósł zarówno korzyści gospodarcze, jak i wyzwania ekologiczne, które są odczuwalne do dziś.
