Wprowadzenie
Protokół z Kioto to międzynarodowe porozumienie mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych, które przyczyniają się do zmian klimatycznych. Uchwalony w 1997 roku podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych w Kioto w Japonii, stanowił pierwszy krok w kierunku globalnej współpracy w walce z zanieczyszczeniem atmosfery i ochroną klimatu.
Kluczowe założenia Protokołu z Kioto
- Cele redukcji emisji:
- Zobowiązanie krajów rozwiniętych do redukcji emisji gazów cieplarnianych o średnio 5,2% poniżej poziomów z 1990 roku w okresie 2008–2012.
- Gazów cieplarnianych objętych protokołem:
- Dwutlenek węgla (CO₂), metan (CH₄), podtlenek azotu (N₂O), fluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) oraz sześciofluorek siarki (SF₆).
- Mechanizmy elastyczne:
- Handel emisjami: Krajom pozwolono handlować niewykorzystanymi limitami emisji.
- Mechanizm Czystego Rozwoju (CDM): Projekty redukcji emisji w krajach rozwijających się, które można było wliczyć do celów redukcji.
- Wspólna realizacja (JI): Wspólne projekty redukcji emisji między krajami rozwiniętymi.
- Podział na kraje rozwinięte i rozwijające się:
- Kraje rozwinięte (Aneks I) miały obowiązkowe cele redukcji emisji, podczas gdy kraje rozwijające się nie były nimi objęte.
Wdrożenie Protokołu z Kioto
- Ratifikacja:
- Protokół wszedł w życie w 2005 roku po ratyfikacji przez 55 krajów odpowiedzialnych za co najmniej 55% globalnych emisji CO₂ w 1990 roku.
- Kraje takie jak Stany Zjednoczone nie ratyfikowały protokołu.
- Realizacja celów:
- Większość krajów Aneksu I osiągnęła wyznaczone cele redukcji emisji, głównie dzięki rozwojowi odnawialnych źródeł energii i poprawie efektywności energetycznej.
- Przedłużenie porozumienia (Poprawka z Doha):
- W 2012 roku poprawka z Doha przedłużyła obowiązywanie protokołu do 2020 roku, ustalając nowe cele redukcji emisji.
Wyzwania i krytyka Protokołu z Kioto
- Brak zobowiązań dla największych emitentów:
- Kraje rozwijające się, takie jak Chiny i Indie, które są jednymi z największych emitentów CO₂, nie były zobowiązane do redukcji emisji.
- Wycofanie się USA:
- Stany Zjednoczone, będące jednym z największych emitentów, nie ratyfikowały protokołu, co osłabiło jego skuteczność.
- Ograniczone cele:
- Cele redukcji emisji były niewystarczające, aby znacząco ograniczyć globalne ocieplenie.
- Złożoność mechanizmów:
- Mechanizmy elastyczne, takie jak handel emisjami, były krytykowane za brak przejrzystości i możliwość nadużyć.
Znaczenie Protokołu z Kioto
- Pierwszy krok w globalnej współpracy:
- Protokół ustanowił ramy dla międzynarodowych działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych.
- Podstawa dla przyszłych porozumień:
- Stanowił fundament dla Porozumienia Paryskiego z 2015 roku, które zastąpiło Protokół z Kioto, obejmując więcej krajów i ambitniejsze cele.
- Promowanie zrównoważonego rozwoju:
- Mechanizmy takie jak CDM wspierały rozwój projektów ekologicznych w krajach rozwijających się.
Podsumowanie
Protokół z Kioto był ważnym krokiem w kierunku globalnej współpracy na rzecz walki z zanieczyszczeniem atmosfery i zmianami klimatycznymi. Mimo swoich ograniczeń i wyzwań, zapoczątkował międzynarodowe wysiłki na rzecz redukcji emisji, które kontynuowane są w ramach Porozumienia Paryskiego.
