Wprowadzenie
Porozumienie Paryskie to międzynarodowy traktat klimatyczny, przyjęty w 2015 roku podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP21) w Paryżu. Jego celem jest ograniczenie globalnego ocieplenia poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju.
Kluczowe założenia Porozumienia Paryskiego
- Ograniczenie globalnego ocieplenia:
- Utrzymanie wzrostu średniej globalnej temperatury poniżej 2°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej, z dążeniem do ograniczenia wzrostu do 1,5°C.
- Indywidualne cele redukcji emisji:
- Każde państwo zobowiązuje się do określenia i realizacji krajowych wkładów w redukcję emisji (NDC – Nationally Determined Contributions).
- Neutralność klimatyczna:
- Osiągnięcie zerowych netto emisji gazów cieplarnianych w drugiej połowie XXI wieku.
- Finansowanie działań klimatycznych:
- Kraje rozwinięte zobowiązują się do wsparcia finansowego dla krajów rozwijających się, aby pomóc im w adaptacji do zmian klimatycznych i redukcji emisji.
- Mechanizmy raportowania i rewizji:
- Regularne przeglądy i aktualizacje krajowych wkładów (co 5 lat) w celu zwiększenia ambicji klimatycznych.
- Adaptacja i odporność:
- Wzmocnienie zdolności krajów do adaptacji do skutków zmian klimatycznych, takich jak podnoszenie poziomu mórz, susze i ekstremalne zjawiska pogodowe.
Wdrożenie Porozumienia Paryskiego
- Ratifikacja:
- Porozumienie weszło w życie 4 listopada 2016 roku po jego ratyfikacji przez 55 krajów odpowiadających za 55% globalnych emisji.
- Globalne zaangażowanie:
- Ponad 190 krajów, w tym największe gospodarki, takie jak Chiny, Indie, USA i UE, podpisały porozumienie.
- Finansowanie klimatyczne:
- Kraje rozwinięte zobowiązały się do mobilizacji 100 miliardów dolarów rocznie na finansowanie działań klimatycznych w krajach rozwijających się.
Wyzwania i krytyka Porozumienia Paryskiego
- Dobrowolny charakter zobowiązań:
- Brak prawnie wiążących kar za niewywiązanie się z krajowych wkładów.
- Niewystarczające działania:
- Obecne zobowiązania wielu krajów są niewystarczające, aby osiągnąć cel ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C.
- Wycofanie się USA (2017–2021):
- Stany Zjednoczone wycofały się z porozumienia w 2017 roku, co osłabiło globalne wysiłki, jednak ponownie dołączyły w 2021 roku.
- Nierówności między krajami:
- Kraje rozwijające się, które są najmniej odpowiedzialne za emisje, często ponoszą największe skutki zmian klimatycznych.
Znaczenie Porozumienia Paryskiego
- Globalna współpraca:
- Porozumienie jednoczy państwa w dążeniu do wspólnego celu ochrony klimatu.
- Kierunek dla działań klimatycznych:
- Ustanawia ramy dla krajowych polityk klimatycznych i inwestycji w zieloną energię.
- Wsparcie dla innowacji:
- Promuje rozwój technologii niskoemisyjnych, takich jak energia odnawialna i efektywność energetyczna.
- Podstawa dla przyszłych porozumień:
- Porozumienie Paryskie jest fundamentem dla dalszych inicjatyw klimatycznych na szczeblu globalnym.
Przykłady działań wynikających z Porozumienia Paryskiego
- Europejski Zielony Ład:
- Plan Unii Europejskiej mający na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.
- Chiny:
- Zobowiązanie do osiągnięcia szczytu emisji CO₂ przed 2030 rokiem i neutralności klimatycznej przed 2060 rokiem.
- Indie:
- Inwestycje w energię słoneczną i zobowiązanie do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym.
Podsumowanie
Porozumienie Paryskie to kamień milowy w globalnych wysiłkach na rzecz walki z zanieczyszczeniem atmosfery i zmianami klimatycznymi. Mimo wyzwań stanowi solidną podstawę do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju na całym świecie.
