Systemy monitorowania transportu towarów, które mają na celu kontrolę przewozu określonych produktów i zapobieganie oszustwom podatkowym, jednak żaden z nich nie jest dokładnym odpowiednikiem polskiego systemu SENT. Państwa członkowskie implementują własne rozwiązania w zależności od specyfiki rynku i potrzeb, ale niektóre inicjatywy unijne oraz systemy krajowe mają zbliżone funkcje:
1. EMCS (Excise Movement and Control System)
- Czym jest: System monitorowania przemieszczania wyrobów akcyzowych (np. paliw, alkoholu, wyrobów tytoniowych) w Unii Europejskiej pod procedurą zawieszenia poboru akcyzy.
- Funkcjonalność:
- Śledzi transport wyrobów akcyzowych w czasie rzeczywistym.
- Elektroniczna wymiana informacji między państwami członkowskimi.
- Zakres:
- Transport alkoholu, tytoniu i paliw na terenie UE.
- Podobieństwo do SENT:
- EMCS monitoruje wyroby akcyzowe, ale dotyczy przede wszystkim transportu transgranicznego, podczas gdy SENT koncentruje się na transportach krajowych i tranzytowych.
2. Nationale Systeme (Systemy Krajowe)
Wiele krajów UE wprowadziło własne systemy monitorowania transportu, które są zbliżone do SENT:
- Niemcy:
- System monitorowania przewozu odpadów i towarów niebezpiecznych zgodny z ustawą o odpadach (Nachweisverordnung).
- Elektroniczne zgłoszenia transportu towarów wrażliwych.
- Francja:
- System „Track and Trace” dla wyrobów tytoniowych oraz monitorowania odpadów przemysłowych.
- System monitorowania transportu paliw w celu zapobiegania oszustwom VAT.
- Włochy:
- „Sistema di controllo della tracciabilità dei rifiuti” (SISTRI) – system monitorowania i śledzenia odpadów (choć został zastąpiony przez bardziej uproszczone rozwiązania).
- Hiszpania:
- Kontrola przewozu towarów wrażliwych za pomocą elektronicznych rejestrów i GPS.
3. Transport odpadów: Rozporządzenie UE nr 1013/2006
- Czym jest: Unijne rozporządzenie dotyczące przemieszczania odpadów między państwami członkowskimi.
- Zakres:
- Śledzenie transportu odpadów w celu zapobiegania ich nielegalnemu przemieszczaniu.
- Podobieństwo do SENT:
- Wymaga szczegółowego zgłaszania przewozu odpadów i monitorowania tras.
4. e-CMR (Elektroniczny List Przewozowy)
- Czym jest: Elektroniczna wersja międzynarodowego listu przewozowego (CMR), używanego w transporcie drogowym.
- Funkcjonalność:
- Śledzenie ładunków i potwierdzanie ich przewozu w czasie rzeczywistym.
- Zastosowanie w transporcie towarów między państwami UE.
- Podobieństwo do SENT:
- e-CMR umożliwia monitorowanie transportu towarów, ale nie jest dedykowany towarom wrażliwym.
5. Kontrola na poziomie unijnym: Eurofisc
- Czym jest: Sieć współpracy między państwami członkowskimi UE w zakresie walki z oszustwami podatkowymi, w szczególności karuzelami VAT.
- Zakres:
- Wymiana informacji na temat nieuczciwych transakcji i podejrzanych przewozów.
- Podobieństwo do SENT:
- System SENT jest jednym z narzędzi walki z karuzelami VAT, które mogą być monitorowane również w ramach Eurofisc.
6. Inicjatywy przyszłościowe w UE
UE planuje wprowadzenie bardziej zintegrowanych systemów monitorowania transportu:
- Zharmonizowany system monitorowania wyrobów akcyzowych: Rozszerzenie funkcjonalności EMCS.
- Rozwój eFTI (Electronic Freight Transport Information):
- Przyszły system wymiany danych dotyczących przewozów towarów na terenie UE, w tym dla towarów wrażliwych.
Kluczowe różnice między SENT a systemami unijnymi:
- Zakres geograficzny: SENT dotyczy głównie transportu krajowego i tranzytu przez Polskę, podczas gdy systemy unijne (np. EMCS) koncentrują się na transporcie transgranicznym.
- Towary: SENT obejmuje nie tylko wyroby akcyzowe, ale także odpady i chemikalia, podczas gdy wiele unijnych systemów skupia się na konkretnych grupach towarów (np. odpady, akcyza).
- Technologia: SENT wykorzystuje geolokalizację GPS do monitorowania transportu w czasie rzeczywistym, co nie jest standardem we wszystkich systemach unijnych.