Systemy monitorowania transportu towarów

Systemy monitorowania transportu towarów, które mają na celu kontrolę przewozu określonych produktów i zapobieganie oszustwom podatkowym, jednak żaden z nich nie jest dokładnym odpowiednikiem polskiego systemu SENT. Państwa członkowskie implementują własne rozwiązania w zależności od specyfiki rynku i potrzeb, ale niektóre inicjatywy unijne oraz systemy krajowe mają zbliżone funkcje:

---

1. EMCS (Excise Movement and Control System)

• Czym jest: System monitorowania przemieszczania wyrobów akcyzowych (np. paliw, alkoholu, wyrobów tytoniowych) w Unii Europejskiej pod procedurą zawieszenia poboru akcyzy.
• Funkcjonalność:
  • Śledzi transport wyrobów akcyzowych w czasie rzeczywistym.
  • Elektroniczna wymiana informacji między państwami członkowskimi.
• Zakres:
  • Transport alkoholu, tytoniu i paliw na terenie UE.
• Podobieństwo do SENT:
  • EMCS monitoruje wyroby akcyzowe, ale dotyczy przede wszystkim transportu transgranicznego, podczas gdy SENT koncentruje się na transportach krajowych i tranzytowych.

---

2. Nationale Systeme (Systemy Krajowe)

Wiele krajów UE wprowadziło własne systemy monitorowania transportu, które są zbliżone do SENT:

• Niemcy:
  • System monitorowania przewozu odpadów i towarów niebezpiecznych zgodny z ustawą o odpadach (Nachweisverordnung).
  • Elektroniczne zgłoszenia transportu towarów wrażliwych.
• Francja:
  • System „Track and Trace” dla wyrobów tytoniowych oraz monitorowania odpadów przemysłowych.
  • System monitorowania transportu paliw w celu zapobiegania oszustwom VAT.
• Włochy:
  • „Sistema di controllo della tracciabilità dei rifiuti” (SISTRI) – system monitorowania i śledzenia odpadów (choć został zastąpiony przez bardziej uproszczone rozwiązania).
• Hiszpania:
  • Kontrola przewozu towarów wrażliwych za pomocą elektronicznych rejestrów i GPS.

---

3. Transport odpadów: Rozporządzenie UE nr 1013/2006

• Czym jest: Unijne rozporządzenie dotyczące przemieszczania odpadów między państwami członkowskimi.
• Zakres:
  • Śledzenie transportu odpadów w celu zapobiegania ich nielegalnemu przemieszczaniu.
• Podobieństwo do SENT:
  • Wymaga szczegółowego zgłaszania przewozu odpadów i monitorowania tras.

---

4. e-CMR (Elektroniczny List Przewozowy)

• Czym jest: Elektroniczna wersja międzynarodowego listu przewozowego (CMR), używanego w transporcie drogowym.
• Funkcjonalność:
  • Śledzenie ładunków i potwierdzanie ich przewozu w czasie rzeczywistym.
  • Zastosowanie w transporcie towarów między państwami UE.
• Podobieństwo do SENT:
  • e-CMR umożliwia monitorowanie transportu towarów, ale nie jest dedykowany towarom wrażliwym.

---

5. Kontrola na poziomie unijnym: Eurofisc

• Czym jest: Sieć współpracy między państwami członkowskimi UE w zakresie walki z oszustwami podatkowymi, w szczególności karuzelami VAT.
• Zakres:
  • Wymiana informacji na temat nieuczciwych transakcji i podejrzanych przewozów.
• Podobieństwo do SENT:
  • System SENT jest jednym z narzędzi walki z karuzelami VAT, które mogą być monitorowane również w ramach Eurofisc.

---

6. Inicjatywy przyszłościowe w UE

UE planuje wprowadzenie bardziej zintegrowanych systemów monitorowania transportu:

• Zharmonizowany system monitorowania wyrobów akcyzowych: Rozszerzenie funkcjonalności EMCS.
• Rozwój eFTI (Electronic Freight Transport Information):
  • Przyszły system wymiany danych dotyczących przewozów towarów na terenie UE, w tym dla towarów wrażliwych.

---

Kluczowe różnice między SENT a systemami unijnymi:

• Zakres geograficzny: SENT dotyczy głównie transportu krajowego i tranzytu przez Polskę, podczas gdy systemy unijne (np. EMCS) koncentrują się na transporcie transgranicznym.
• Towary: SENT obejmuje nie tylko wyroby akcyzowe, ale także odpady i chemikalia, podczas gdy wiele unijnych systemów skupia się na konkretnych grupach towarów (np. odpady, akcyza).
• Technologia: SENT wykorzystuje geolokalizację GPS do monitorowania transportu w czasie rzeczywistym, co nie jest standardem we wszystkich systemach unijnych.