Termiczne przekształcanie odpadów – proces przetwarzania odpadów polegający na ich spalaniu lub innym rozkładzie termicznym w celu zmniejszenia objętości, unieszkodliwienia substancji niebezpiecznych lub odzysku energii. Procesy te są wykorzystywane głównie do zagospodarowania odpadów, które nie nadają się do recyklingu materiałowego, oraz do wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej.
Technologie
Najczęściej stosowane metody termicznego przekształcania to:
- Spalanie z odzyskiem energii (ang. Waste-to-Energy, WtE) – kontrolowany proces spalania odpadów w obecności tlenu w specjalnych piecach lub kotłach. Uzyskana energia jest wykorzystywana do produkcji ciepła lub prądu.
- Piroliza – proces rozkładu odpadów w warunkach beztlenowych (lub przy minimalnej ilości tlenu), w którym powstają gaz syntezowy, oleje oraz pozostałości stałe.
- Zgazowanie – proces przekształcania odpadów w gaz palny w wysokiej temperaturze przy ograniczonym dostępie tlenu.
- Spopielanie – pełne utlenienie materii organicznej, często prowadzące do pozostawienia niewielkiej ilości żużli i popiołów.
Korzyści
Termiczne przekształcanie odpadów pozwala na:
- zmniejszenie objętości odpadów o 70–90%,
- odzysk energii w postaci ciepła lub elektryczności,
- unieszkodliwienie substancji niebezpiecznych (np. patogenów, farmaceutyków),
- ograniczenie emisji metanu z odpadów biodegradowalnych (w porównaniu do składowania).
Wyzwania i kontrowersje
Technologie spalania odpadów budzą kontrowersje wśród części społeczeństwa i organizacji ekologicznych ze względu na emisję zanieczyszczeń powietrza, takich jak dioksyny, furany, metale ciężkie czy NOx. Współczesne instalacje WtE są jednak wyposażone w zaawansowane systemy oczyszczania spalin, spełniające normy emisji określone przez dyrektywy unijne, m.in. dyrektywę IED (2010/75/UE).
Regulacje prawne
W Unii Europejskiej procesy termiczne klasyfikowane są jako odzysk energii (kategoria R1) lub unieszkodliwianie (D10), w zależności od efektywności energetycznej instalacji. Polska ustawa o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późn. zm.) oraz rozporządzenia wykonawcze regulują wymagania dotyczące funkcjonowania instalacji termicznych, w tym wymogi dotyczące emisji i monitoringu.
Przykłady
W Polsce funkcjonuje kilka dużych spalarni odpadów komunalnych, m.in. w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Bydgoszczy i Szczecinie. W Europie liderami w zakresie WtE są Niemcy, Szwecja, Dania i Holandia.
