H12 – Substancje wydzielające gazy toksyczne

H12 to właściwość wskazana w Załączniku nr 3 do ustawy o odpadach, odnosząca się do substancji i preparatów, które w wyniku kontaktu z wodą, powietrzem lub kwasami mogą wydzielać gazy o właściwościach toksycznych. Odpady takie stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska.

Gdzie mogą występować odpady o właściwości H12?

• odpady zawierające siarczki, cyjanki, fluorki,
• odpady z produkcji nawozów, pestycydów i środków ochrony roślin,
• odpady metalurgiczne (np. pyły z pieców),
• resztki chemikaliów laboratoryjnych lub przemysłowych,
• odpady zawierające sole amonowe, które mogą tworzyć amoniak.

Dlaczego są niebezpieczne?

W kontakcie z wodą, powietrzem lub kwasami takie odpady mogą uwalniać gazy toksyczne, takie jak siarkowodór (H₂S), cyjanowodór (HCN), fluorowodór (HF) czy amoniak (NH₃). Wdychanie tych gazów może prowadzić do zatrucia, uszkodzenia dróg oddechowych, a nawet śmierci.

Jakie zagrożenia stwarzają?

• nagłe uwolnienie toksycznych gazów w magazynie lub w trakcie transportu,
• zatrucia pracowników i osób postronnych,
• reakcje egzotermiczne i ryzyko eksplozji,
• skażenie powietrza i środowiska wodnego.

Identyfikacja właściwości H12

Odpady klasyfikuje się jako H12, jeżeli:

• zawierają substancje zaklasyfikowane jako wyzwalające gazy toksyczne po kontakcie z wodą lub kwasem,
• wskazano to w karcie charakterystyki (SDS) – np. sekcja 10 i 11,
• w badaniach potwierdzono emisję gazów toksycznych (np. HCN, H₂S, HF),
• oznaczone są jako GHS06 (toksyczne) lub GHS03/05 + ostrzeżenia przed reakcją.

Zasady przechowywania i transportu

• przechowywać w suchych, wentylowanych pomieszczeniach, z dala od źródeł wilgoci i kwasów,
• stosować szczelne pojemniki odporne chemicznie,
• oznakować pojemniki jako zagrożenie gazami toksycznymi,
• transportować zgodnie z ADR – zwykle klasa 6.1 lub 2 (dla gazów toksycznych).

Dopuszczalne metody unieszkodliwiania

• D10 – spalanie w warunkach kontrolowanych, przy uprzednim zabezpieczeniu emisji gazów,
• D9 – obróbka chemiczna, np. neutralizacja przed dalszą obróbką,
• D15 – magazynowanie czasowe w odpowiednich warunkach technicznych.

Informacja: Artykuł dotyczy właściwości H12 – substancji wydzielających gazy toksyczne, zgodnie z definicją zawartą w Załączniku nr 3 do ustawy o odpadach.