Topienie Marzanny to jedna z najstarszych polskich tradycji związanych z pożegnaniem zimy i powitaniem wiosny. Odbywa się zazwyczaj 21 marca, w dzień równonocy wiosennej.
Historia i znaczenie
Marzanna to kukła symbolizująca zimę, śmierć i wszystko, co stare oraz niepotrzebne. Obrzęd pochodzi jeszcze z czasów pogańskich i miał na celu przywołanie wiosny oraz zapewnienie urodzaju w nadchodzącym roku.
Jak wygląda obrzęd?
- Przygotowanie kukły – wykonuje się ją najczęściej ze słomy, ubiera w białą suknię i dekoruje wstążkami.
- Procesja – dawniej cała wieś prowadziła Marzannę nad rzekę, śpiewając pieśni.
- Symboliczne pożegnanie – kukłę wrzuca się do wody (rzadziej pali) jako znak odejścia zimy.
- Powrót wiosny – uczestnicy obrzędu wracają do domów z zielonymi gałązkami, które symbolizują nowy początek i budzącą się przyrodę.
Czy nadal się to robi?
Tak! Choć dziś ma to bardziej formę zabawy niż rytuału, w wielu szkołach i miejscowościach dzieci nadal wykonują Marzanny i topią je w rzekach, symbolicznie witając wiosnę. W niektórych miejscach zamiast topienia organizuje się spalanie Marzanny jako alternatywę ekologiczną.
Jak wykonać ekologiczną Marzannę? 🌿♻️
Jeśli chcesz zrobić Marzannę w duchu ekologii, warto użyć materiałów biodegradowalnych, które nie zanieczyszczą środowiska. Oto instrukcja krok po kroku:
1️⃣ Materiały:
✅ Słoma, siano lub suche trawy – na wypełnienie kukły
✅ Patyki lub gałęzie – jako stelaż (np. dłuższy kij na tułów, krótszy na ręce)
✅ Tkaniny naturalne (np. bawełna, len) – na ubranie
✅ Szpagat konopny, sizalowy lub wełna – do wiązania
✅ Liście, suszone kwiaty, trzcina – do ozdoby
✅ Węgiel drzewny lub burak – do narysowania twarzy
🚫 Czego unikać?
❌ Plastikowych worków, folii, taśmy klejącej
❌ Sztucznych barwników i syntetycznych tkanin
❌ Metalowych lub plastikowych elementów
2️⃣ Wykonanie:
1️⃣ Budowa stelaża – skrzyżuj dwa patyki (jeden długi, drugi krótszy) i mocno je zwiąż sznurkiem.
2️⃣ Formowanie ciała – owiń stelaż słomą, sianem lub suchymi trawami, formując tułów, głowę i ręce. Zwiąż je szpagatem.
3️⃣ Ubieranie Marzanny – owiń kukłę kawałkiem lnianej lub bawełnianej tkaniny, nadając jej wygląd sukni. Możesz użyć naturalnych barwników (np. kurkuma, burak) do ozdobienia materiału.
4️⃣ Twarz – narysuj oczy, nos i usta węglem drzewnym lub burakiem. Możesz też przyszyć kawałki materiału jako oczy i usta.
5️⃣ Dekoracje – dodaj suszone kwiaty, trawy lub gałązki jako włosy i ozdoby.
3️⃣ Co zrobić po zakończeniu obrzędu?
♻️ Zamiast wrzucać Marzannę do rzeki, można:
✅ Spalić ją w ognisku, jeśli pozwalają na to przepisy (wszystkie materiały są naturalne)
✅ Rozłożyć na kompoście – naturalne elementy szybko się rozłożą
✅ Użyć jej jako ozdobę ogrodową, np. w formie stracha na wróble
Dzięki takiemu podejściu można pielęgnować tradycję i dbać o środowisko jednocześnie. 🌿🌎
